Goyaz, eene binnenlandsche provincie van Brazilië, grenst ten noorden aan Grao Para, ten oosten aan Maranhao, Priuhy, Bahia en Minas Geraes, ten zuiden aan dit laatste gewest en aan Sao Paolo, en ten westen aan Matto Grosso. Zij heeft eene oppervlakte van ongeveer 13.600 □ geogr. mijl en nog geen 200.000 inwoners.
Zij strekt zich uit aan de beide zijden van hare hoofdrivier Tocantins, westwaarts tot aan de grensrivier Araguay, oostwaarts tot aan de waterscheiding van de Tocantins en de San Francisco, van de Paranahyba en de Maranhao, — en in het zuiden tot aan den bovenloop van de Parana en van hare zijrivieren de Paranahyba en de Rio-Pardo, terwijl deze provincie aan de oostelijke grenzen in den Serra do Paranan, en in hare zuidelijke streken in den Serra-Seiada of Coijapo hooge bergketens draagt.
Over het geheel echter behoort Goyaz tot het vlakke land van Brazilië, dat meerendeels met gras en kreupelhout (catingas en carasquenos) bedekt is. Op de bergvlakten vindt men uitmuntende weiden, zoodat de veeteelt — vooral de schapenfokkerij — er tot de hoofdbronnen van bestaan behoort. Ook heeft men er uitgestrekte wouden, doch deze zijn niet regelmatig verdeeld, maar verheffen zich vooral in het westen. De ontginning van den grond is er nog zeer achterlijk. In de talrijke dalen en ook op andere plaatsen is de bodem zeer vruchtbaar en voor den landbouw geschikt. Verbazend groote velden zijn er echter nog altijd woestenijen, waar men vruchteloos een menschelijk wezen zoekt.
De meeste kolonisten zijn gevestigd aan den oever der Tocantins, en onder deze staan de vaqueiros of veefokkers bovenaan, hoewel zij zich in een land, waar het aan wegen, kanalen en steden ontbreekt, op een zeer lagen trap van beschaving en ontwikkeling bevinden. Tot aan 1748 was Goyaz een district der provincie Sao Paolo; het was beroemd als het gewest der goudmijnen en diamanten, maar zij, die hiernaar zochten, verwaarloosden den landbouw.
Het heeft zijn naam ontvangen van een evenzoo genoemden, maar thans uitgestorven stam der Indianen. Het aantal der thans nog in Goyaz aanwezige Indianen bedraagt naauwelijks 20.000. Onder deze zijn de Christelijke Chavantes merkwaardig door hun krachtigen ligchaamsbouw en door hun schrikwekkend gelaat. De onbekeerde Chavantes zijn menscheneters.
De hoofdstad Goyaz, te voren Villa Boa genaamd en eerst in 1739 op de plaats van het dorp St. Anna gebouwd, ligt ten noorden van de Serra-Hourada, aan de Vermelho, eene zijrivier der Araguay, en is de zetel van de regéring en van den bisschop. Deze stad is eene der fraaiste van Brazilië; er zijn goed gebouwde kerken, zindelijke straten, ruime pleinen en 8000 inwoners. Slechts 2 geogr. mijl ten westzuidwesten van de stad Goyaz en aan de rivier Claro ligt het vlek Claro, de belangrijkste vindplaats van goud en diamanten.
