Baryum of barium, het radicaal van baryt-aarde, is eene enkelvoudige stof (element), die in de natuur voorkomt met zuurstof en zwavel verbonden tot zwaarspaat, met zuurstof en koolstof tot witheriet, en met andere delfstoffen, zooals baryto-calciet en alstoniet, tot koolzure baryt-aarde. Het is ontdekt door Davy in 1808 doordien deze scheikundige uit baryt-aarde of koolzuur-baryt en water een deeg bereidde, dit op een platina- schoteltje plaatste, een kuiltje in het deeg met kwik vulde en dit in verband bragt met de polen eener kolom van Volta.
Het verkregen amalgama werd daarna, door verhitting in eene met waterstof of petroleumdamp gevulde buis, van zijn kwik bevrijd. Men verkrijgt het baryum in grootere hoeveelheid , wanneer men door een aan beide uiteinden opengemaakten geweerloop kalium- damp over baryt leidt, den toestel rood- gloeijend maakt en dan waterstof door den geweerloop drijft. Het baryt wordt door den kalium-damp gereduceerd, en men behandelt vervolgens den afgekoelden inhoud van de buis, een mengsel van kalium en baryum, met kwik, waardoor het baryum zich afscheidt. Volgens Botger kan men eene verzadigde oplossing van chloorbaryum met een natrium-amalgama omschudden, en men verkrijgt hierdoor een vast baryum-amalgama, waaruit men op bovenvermelde wijze het kwik verwijderen kan. Men mag echter bij de distillatie het amalgama niet tot roodgloei- hitte verwarmen, omdat dan het baryum het glas zou aantasten.
Baryum is een zilverwit, eenigzins smeedbaar metaal, dat bij roodgloeihitte smelt en niet kan worden overgehaald. In geconcentreerd zwavelzuur zinkt het naar den bodem, en in water oxydeert het bij eene gewone temperatuur tot baryt. Zijn verbindingsgewigt is 137. Het verbindt zich met gelijke atomen zuurstof tot baryt, en met de dubbele zuurstof-atomen tot baryum-superoxyde. Dit is een grijs poeder, dat zich bij een hoogen warmtegraad in baryt en zuurstof ontbindt. Om die reden is men op het denkbeeld gekomen om het te bezigen tot het verkrijgen van zuurstof. Met verdunde zuren levert het waterstofsuperoxyde en een barytzout.
