Armfelt (Gustaf Morits, baron, later graaf van) was een gunsteling van Gustaaf III, koning van Zweden. Hij werd geboren den 1sten April 1557 te Juva in de Zweedsche provincie Abo, en was de telg van een aanzienlijk geslacht en de zoon van een generaalmajoor en bestuurder van het gewest. Hij ontving zijne opleiding op de militaire school te Karlskrona en trad in 1773 als vaandrig in dienst.
Op last des Konings begaf hij zich in 1775 naar Petersburg, bevorderde in 1780 de onderteekening van het verdrag omtrent de gewapende neutraliteit, werd in het volgende jaar benoemd tot generaaladjudant des Konings, zoodat hij zich in het gevolg van dezen bevond bij diens onderhandelingen met Catharina II van Rusland en hem in 1783 en 1784 vergezelde op zijne reizen door Frankrijk en Italië. In 1786 werd hij naar Kopenhagen gezonden, en in het volgende jaar benoemd tot lid der Academie en tot chef van het regiment Nyland. Hij vooral was de bewerker van den oorlog van Zweden tegen Rusland, en tot tweemaal toe redde hij het leven en de vrijheid van zijn Koning, die door verraders was omringd. Toen Gustaaf door zijne naburen werd aangevallen, zond Armfelt naar zijne getrouwe Dalecarliërs, en weldra had deze een leger van 18000 man bijeen, waarmede hij bij herhaling de overwinning behaalde. Nu werd hij benoemd tot generaalmajoor en onderteekende den 14den Augustus 1790 den vrede te Werelä, waarop een verbond met Rusland volgde om de Fransche revolutie te bestrijden. Gustaaf III hield zich ijverig bezig met de voorbereidselen tot een togt naar Frankrijk, maar werd den 16den Maart 1792 vermoord. Vóór zijn dood had hij Armfelt tot gouverneur van Stokholm en tot lid van het Regentschap benoemd.
Deze laatste benoeming werd echter door den hertog van Südermanland ingetrokken en Armfelt als gezant naar Napels afgevaardigd. Toen deze van hier de plannen van den Regent aan de Hoven van Petersburg, Weenen en Berlijn dwarsboomde, werd hij van hoogverraad beschuldigd en hij zou in hechtenis genomen zijn, ware hij niet door den bijstand van den Zweedschen consul JPiranesi ontsnapt. Eenigen tijd zwierf hij vermomd door Duitschland, maar vond eindelijk eene veilige schuilplaats in Rusland, te Kaluga, waar hij onder een aangenomen naam van een klein pensioen leefde, dat de Keizerin hem had toegewezen. De hertog van Sudermanland liet hem bij verstek ter dood veroordeelen en zijne goederen verbeurd verklaren. Wél riep hij in het laatste jaar van zijne regéring de voortvlugtige vrienden van Gustaaf III terug, maar Armfelt begaf zich eèrst in 1799, nadat Gustaaf Adolf IV den troon beklommen had, weder naar zijn vaderland. Hier werd hij in zijne waardigheden en in het bezit zijner goederen hersteld en als ambassadeur naar Weenen gezonden. Voorts toefde hij te Parijs en werd in 1805 gouverneurgeneraal van Finland. In datzelfde jaar voerde hij bevel over den linkervleugel van het Zweedsche leger in Pommeren, sloeg in 1806 de Franschen bij Anklam, verdedigde Straalsund, ondersteunde Schill en werd benoemd tot generaal der Infanterie. In 1808 was hij bevelhebber der westarmee, die Noorwegen aan de Denen ontrukken zou. Toen hij zich over het onvoldoende van dit leger beklaagde, moest hij zijne betrekking neerleggen en hierdoor ontviel aan den Koning de laatste steun van zijn wankelenden troon. Eindelijk kreeg Karei XIII den 6den Junij 1809 de teugels van het bewind in handen en benoemde Armfelt tot voorzitter van het Krijgscomité. Doch reeds het volgende jaar nam deze zijn ontslag en leefde vervolgens te Stokholm als ambteloos burger.
Intusschen zag zich Armfelt weldra weder in staatkundige ongelegenheden gewikkeld, zoodat hij zich als geboren Finlander en Russisch grondbezitter naar Petersburg begaf, waar hij door den Keizer tot eersten graaf van Finland en tot voorzitter van het Comité voor Finlands aangelegenheden benoemd werd. Hij was met ijver werkzaam voor de belangen van zijn gewest en volgde voorts zijn Souverein in den veldtogt van 1812, vergezelde hem bij zijne bijeenkomst met Bernadotte, hielp den vrede met Turkije tot stand brengen en wekte bij Alexander de denkbeelden der émancipatie van Polen, der herstelling van de Bourbons, en der Souvereiniteit van den Paus. Armfelt overleed onverwacht te Zarskoje-Selo op den 19den Augustus 1814. — Zijn zoon Gustaaf Magnus, geboren in 1792, trad in 1812 in Russische dienst- en overleed als luitenantgeneraal en als inspecteur der nationale troepen den 8sten Julij 1856.
