Cisterne is de algemeen gehanteerde, niet gespecificeerde benaming voor een geconstrueerd gesloten ondergronds bassin, dat is aangesloten op de hemelwaterafvoer(en), ten behoeve van de berging van dat water en/of de regulering van het verloop en de geleidelijke afgifte van het (teveel aan) hemelwater aan de omringende grondlagen, zonder daarbij gebruik te maken van het rioleringsstelsel. Zie ook: bouwen, bouwwerk, buffer (gebouwd), constructie (bouwkundig), water en waterma-nagement.
De Romeinen hadden al cisternes ten behoeve van hun watermanagement. In plaats van ge-bouwde holle ruimten in de grond, wordt momenteel vaak gebruik gemaakt van opbouwsys-temen, zoals bijvoorbeeld met plastic kratten. Het biedt een (gedeeltelijke) oplossing voor het bergingsprobleem van te veel gevallen hemelwater als gevolg van excessieve neerslag in een heel korte tijd. Daarin kan ook worden voorzien door de aanleg van een of meer ‘infiltratieputten’ en/of door een ‘wadi’s’ en ‘graften’. Bij deze drie vormen van waterbuffering en -regulering gaat het eveneens om een ingrepen in de grondsituatie, maar zonder een ondergrondse gesloten con-structie. Zie ook: bufferzone, grondoppervlakte en terreinoppervlak(te).
De infiltratieput heeft een compacte vorm en is voorzien van met grof grind gevulde boorgaten, om het water snel naar diepere grondlagen af te voeren. Door het gecreëerde gat in de grond te vullen met speciale steenwolblokken, kan nagenoeg de gelijke inhoud (ca. 95 %) beschikbaar komen voor de buffering van het water, terwijl het oppervlak voldoende druksterkte heeft voor vele vormen van gebruik. Het zo opgeslagen water in de steenwol wordt op natuurlijke wijze naar behoefte afgegeven aan de omgeving. Bij de wadi is sprake van uitholling van het terreinoppervlak in de vorm van een langgerekte open goot, als een soort open reservoir. Daarbij spelen de aanwezige beplantingen tevens een belangrijke rol door hun bijdrage aan de waterabsorptie en het vasthouden van de grondop-pervlakte. Een graft is als het ware het omgekeerde van een wadi. Waar het bij deze laatste gaat om een uitholling in de grondoppervlakte, gaat het bij een graft om juist het creëren van een horizon-taal oppervlak, maar dan als onderbreking van een hellend terreinoppervlakte. Dat ‘bordes’ is dan beplant met struiken en hagen, wat meehelpt het water vast te houden.
Het geheel zorgt ervoor, dat het teveel aan water niet zomaar de helling af kan stromen en daarmee een natte va-riant gaat vormen van het bekende sneeuwbaleffect. Eertijds had bijvoorbeeld Zuid-Limburg meer dan tweehonderd kilometer aan graften, om de waterhuishouding in het Heuvelland te reguleren. Die oude kennis is verloren gegaan, of ten onder gegaan aan de te ver doorgetrok-ken rationalisatie van de landbouw, met alle consequenties van dien. Tags: bouwen – bouwwerk – buffer (gebouwd) – bufferzone – constructie (bouwkundig) – graft – grond – grondoppervlakte – infiltratieputten – terreinoppervlak(te) – wadi – water – water-management.
