een bedwelmingsmiddel, ook heulsap genoemd, is het ingedroogde melksap, dat verkregen wordt door insnijding in de onrijpe vruchten van den Papaver somniferum, ook slaapbol of maankop genoemd. Er zijn twee soorten opium: die, welke voor geneeskundige doeleinden gebruikt wordt en die, welke als genotmiddel voor de opiumschuivers dient.
De eerste wordt gewonnen in Turkije, den Balkan, Klein-Azië en Perzië. Het ingedroogde sap wordt tot bollen van ± K.G. geslagen, in bladen gewikkeld en zo in den handel gebracht.De opium om te schuiven wordt gekweekt in China en vooral in Brits-Indië. Deze wordt geroost, in water uitgetrokken en daarna gedroogd. Door deze behandeling gaan de geneeskrachtige eigenschappen grotendeels verloren en blijven de bedwelmende over. Wegens het misbruik, dat er van de opium gemaakt kan worden, is de cultuur in vele landen verboden.
De gewoonte van „opium-schuiven” is uit China afkomstig, waar het sedert de 17de eeuw steeds meer in zwang kwam. Men bedient zich daarbij meestal van een speciale pijp met dikken steel, waaraan op het uiteinde een bolle knop, zo groot als een kleine appel, bevestigd is. Bovenin dien knop is een klein gaatje; de schuiver neemt nu een stukje opium, verhit het en laat het op en in het gaatje druppelen. Dan steekt hij de opium aan en zuigt den damp in; na dit een paar malen herhaald te hebben, valt hij in een diepen slaap.
Het zijn voornamelijk de Chinezen, die opium als genotmiddel gebruiken; maar ook bijv. Turken en Perzen schuiven wel.
In het begin der 19de eeuw werd er uit Bengalen veel opium in China ingevoerd; in 1820 verbood de Chinese regering den invoer, waardoor een grote smokkelhandel ontstond, die tot den „opium-oorlog” (18411842) tussen Engeland en China leidde.
Nadat verscheidene landen pogingen hadden gedaan om het opiumgebruik te beperken, kwam op voorstel van president Roosevelt in 1909 de eerste Internationale Opiumconferentie bijeen, die door verscheidene andere gevolgd is (o.a. in 1912 te 's Gravenhage), totdat tenslotte de Volkenbond deze zaak ter hand nam.
Nederland heeft in een wet van 1919 de besluiten der Haagse conferentie vastgelegd.
In Ned. Indië is de aanplant van dezen papaver geheel verboden; de opium, die er gebruikt wordt, komt uit Bengalen. Vóór 1893 werd de verkoop in het klein verpacht, meestal aan Chinezen; na dat jaar werd geleidelijk de opiumregie ingevoerd, d.w.z. dat de bereiding, verpakking eh verkoop van opium, bestemd tot schuiven, uitsluitend van regeringswege geschiedt. Op deze wijze tracht men het gebruik van opium te beteugelen; er zijn tevens verboden kringen aangewezen, waar geen opium mag komen.
Nu nog enige cijfers: er wordt in Indië nog voor 60 millioen per jaar opium geschoven, al gaat het bedrag achteruit. De gemiddelde Chinees schuift voor ƒ 58.60 per jaar, de gemiddelde inlander voor 1 ½ cent. De Mohammedaan besteedt echter geen cent aan alcohol, de gemiddelde Europese Nederlander daaraan heel wat meer per jaar.
