was de naam van het grafmonument van Koning Mausolus van Carië (Caria) te Halicarnassus in het Zuid-Westelijk deel van Klein-Azië. Het werd opgericht door zijn gemalin Artemisia.
Eerst na den dood der Koningin (35 v. Chr.) werd het voltooid.
Men rekent dit bouwwerk tot de zeven wonderen der wereld, het had een hoogte van bijna 50 M. Op een massieven onderbouw van meer dan 140 M. in omtrek verhief zich een tempelvormig, door 36 Ionische zuilen omringd gebouw, terwijl het dak gevormd werd door een pyramide van 24 treden.
Daar bovenop stond een vierspan.In de 13e eeuw werd het door een aardbeving geheel verwoest. Verschillende fragmenten, die bij opgravingen zijn gevonden, bevinden zich thans in het Brits museum te Londen.
Tijdens het Romeinse keizerrijk werd het wederom gebruik grafmonumenten te bouwen.
Keizer Hadrianus, die van 117 tot 138 na Christus regeerde, liet reeds tijdens zijn leven aan den overkant van den Tiber een kolossaal mausoleum bouwen, dat evenals zovele graven aan de Via Appia, rond was, op een vierkanten voet. Het geheel werd gedekt door een kegelvormig dak, waarop in het midden een ruiterstandbeeld van Hadrianus stond. Later is er herhaaldelijk aan dit mausoleum verbouwd en heeft het veelal als burcht dienst gedaan.
Toen het Christendom algemeen ingang gevonden had, is er een beeld van den aartsengel Michaël op geplaatst, waaraan het mausoleum den lateren naam van Engelenburcht dankt.
Ook in de Middeleeuwen en vooral in het tijdperk der Renaissance zijn grafmonumenten gebouwd, die men echter meer met den naam praalgraf dan mausoleum aanduidt.
