Volksnaam voor de Vlaamse Gaai in Oost-Vlaanderen en oost Zeeuws-Vlaanderen [Meertens 1949; WVD 1996; Rogiers 1988] (B&TS 1995 geeft ten onrechte "Limburg" op).
Als varianten gelden Weiten, Wieten (uiterste oosten van West-Vlaanderen), Weiter, Weiting, Weitink (Wijtink), Weiting, Wiltink, Winting, Wètere, Watere, Wèdre, Wadre, Watink en Woutink1. vD 1970 geeft "Wuiten (zuidN.) =Meerkol" (p.2408), WVD Wuiten, Wuitie, Wuiter, en deze namen in combinatie met een voorgevoegd Hanne(>Anne-, Nanne-) tot Hannewuiten ←, Hallewuiten, Hennewuiten, Herrewuiten, Hamse Wuiten, Nannewuiter, Annewuiten ←, Nannewuiten ←, (N)anneweute(n), Allewuiten, Mannewuiter, Hanneweiten, Hanneweiting, Hannewinten, Kallewieten (waarvoor vgl. Kalle ←) etc. Bij Kiliaan 1599: Weyten en Hannewuyt [Meertens 1949 p.100 en 102]. Volgens NEW 1992 zou de naam Wouter "eerst na Kiliaen 1599 bekend geworden zijn en VT geeft oudste vindplaats 1861, maar er is een vindplaats van Wouterloot2 bepaalde vogel' tussen 1509 en 1538 bij de Bruggeling Cornelis Everaert (1480-1556) [Meertens 1949p.101]:
"Een aecxter, ofte een wouterloot Sallic vermanghelen, licht als een plume."
Meertens verklaart Wouterloot "uit F *Vautrelot, van Vautier 'Wouter' plus een diminutiefuitgang". Daarmee is het verband met de persoonsnaam Wouter dan aangetoond. Van der Schaar 1994 vermeldt onder de mansnaam Walter (p.354): "Vroeger soms moeilijk herkenbare vleivormen Weitkin, Weytkin, Weytin, Welt, Weltken en Weute in Kortrijk, Dordt, NoordBrabant en Zeeland." Ook Weijnen 1996 ziet Weiten, Weiter, Weitink, Weltink, Watere en Warink 'Vlaamse Gaai' als "ten dele singuliere ontwikkelingen van de vleinaam van Wouter."
Er is dus bij de naamgeving aan de persoonsnaam gedacht, net zoals bij enige andere vogels die een mansnaam dragen (vgl. Hanne, Jacobus ←, Jan-van-gent, Bonte Piet ←, Blauwe Jaap etc., ook in andere talen bijv. E Jack, Dicky, Tom). Nu ligt soms aan de persoonsnaam een door de volksetymologie verbasterd ouder woord ten grondslag. Zo ook denkt NEW bij Wouter 'Vlaamse Gaai' aan mnl *wouteren 'draaien, rollen, wentelen' (mnl wouterbloc 'rolsteen'), dat zijn equivalent zou kennen in fries walterje 'zich wentelen, op z'n rug rollen (van een Paard bijv.)', D (sich) wälzen en E to weiter 'zich wentelen; rollen van de golven' met als verwante zaaknamen de (straat)wals en het weltergewicht (bij het boksen). Verwant met deze germ woorden is Lat volvere 'draaien' (na de bekende -onaar -awisseling, Klankwet nr. 10 ←) (gotisch waltjan; idg *uel-; etymologisch verwant is N walgen; zie hiervoor sub Walgvogel).
De verbinding naar de vogel zou kunnen gelegd worden (volgens NEW) door in aanmerking te nemen dat hij een typisch roeiende' vlucht heeft, waarbij de vleugels een wat aarzelend-ronddraaiende indruk geven. Deze verklaring is niet zo overtuigend. Ook niet die van B&TS, die Wouter wil afleiden van 'woudheer'3 (=boseigenaar) onder vermelding van dat Wouter tevens een plaatselijke benaming is voor de veldwachter (vgl. Wilms 960507). B&TS verwijst ook nog naar wuit = vooruitstekende kin' (etymologie onbekend) [Weijnen 1996], met als motivatie dat de Vlaamse Gaai nogal zijn mondje roert'.
1 De talrijke varianten (=verbasteringen) wijzen erop dat men de (etymologische) betekenis niet meer begreep.
2 Wouterloot was als familienaam al in 1344 bekend. Een familienaam, die naar een vogel verwijst, kwam al heel vroeg (en komt nog steeds) voor; in Engeland had bijv. Tele als familienaam een vroegere registratie dan hetzelfde woord als vogelnaam (tele 'taling').
3 Het begrip 'heersen' is wél van toepassing op de mansnaam Walter (en dus ook Wouter) (~N geweld, mnl wouden, D (ver)walten), terwijl het tweede lid -her 'leger(schare), menigte, volk' is. Walter betekent dus 'heerser over het leger of over het volk'. Vermoedelijk is daarbij niet gedacht toen de Vlaamse Gaai zijn naam kreeg, maar was er louter de behoefte de vogel "op gemeenzame wijze te noemen" (J W Muller 1901, 1906 [Meertens]).
