Er zijn veel plaatsen die beweren een reliek van Sint-Nicolaas te hebben. Een reliek is een overblijfsel van een → heilige, zoals stukjes van het gebeente, kleren, iets wat aan een heilige toebehoord heeft.
In de eerste eeuwen van het christendom bouwde men altaren óp een graf van een gestorven martelaar of heilige en daaromheen een kerk. Later werden relieken in altaren van nieuwe kerken geplaatst.
Miljoenen mensen ondernamen een pelgrimstocht om een reliek van een heilige te vereren. Ook kruistochten werden ten dele gevoerd om relieken te veroveren. Hierbij moet men bedenken dat in de middeleeuwen heiligen gezien werden als tussenpersoon tussen de sterveling en God. En hoewel heiligen gestorven waren, bevonden er zich op aarde nog overblijfselen van hen.
De relieken van Sint-Nicolaas zijn uit → Myra gestolen en naar → Bari gebracht. Overigens is het maar de vraag of deze relieken ‘echt’ zijn: de grafkerk van Nicolaas was, voor de Barezen kwamen, in 8O8 en 1034 al door de Arabieren vernield. Bovendien vonden de Venetianen in 1099 nóg eens de relieken van Nicolaas in Myra; het zouden de botjes zijn die in de haast op het strand waren achtergebleven.
Het Franse → Saint-Nicolas-de-Port beweert een vingerkootje van Sint-Nicolaas te hebben. Sinds 1018 ligt er een relikwie van Sint-Nicolaas in het altaar van de abdijkapel van Sankt Maximin in Trier, waarvandaan een deel ‘verder getrokken’ is naar Echternach. In Maastricht ligt in de Onze Lieve Vrouwebasiliek één tand van hem. Ook de Sint-Nicolaaskerk in Amsterdam heeft een reliek van de heilige, maar het is onbekend welk stukje precies.
Verder meldt Mezger relikwieën in Keulen (Brauweiler benedictijnenklooster in 1028), Kortrijk, Stavelot (in 1048), Altdorf in de Elzas (in 1049). In 1061 zijn er aanwijzingen van Sint-Nicolaasrelikwieën in Hildesheim, Benediktbeuren (1063), Minden (1064) en in 1065, 1068 en 1077 worden relieken in de benedictijnenabdij Gorze bij Metz in Lotharingen gemeld. In Praag sneed Karel IV een stuk van de vinger van Sint-Nicolaas af, waarop de twee delen begonnen te bloeden. De aartsbisschop moest erbij komen om de stukken aan elkaar te zetten en het bloeden te stoppen.
Op 5 december 1972 werden enkele relikwieën (delen van de schedel, Nicolaas’ gewaden en een vaasje met mirre) vanuit Bari naar Flushing in New York City overgebracht. Het was een geschenk aan de Grieks-orthodoxe kerk als teken van genegenheid tussen de rooms-katholieke en de Grieks-orthodoxe kerk.
Het Brabants Dagblad vermeldde dat op 22 mei 2000 de plechtige bijzetting plaatsvond van een kistje met een bovenarm van Sint-Nicolaas, dat in 1995 in Demre (→ Myra) gevonden werd en dat men tot de bijzetting in een museum in Antalya (Turkije) bewaarde.
