Theodora - 1) naam van Oost-Romeinsche keizerinnen. Genoemd moeten worden: T., gemalin van keizer Theophilos (829—842), die na den dood van haar echtgenoot als regentes voor haar zoon Michael de regeering leidde. Zij voerde den beeldendienst in de kerk weer in en vervolgde de Pauliciani.
In 866 werd zij afgezet en stierf in 867. Zij wordt in de Gr.-Kath. kerk nog vereerd. — T., dochter van keizer Konstantijn VIII, werd na den dood van Konstantijn IX (1054) tot keizerin uitgeroepen. Met haar stierf in 1056 de dynastie der Macedonische keizers uit.
2) heilige, gemarteld ten tijde van Maximiniaan; tot prostitutie veroordeeld, door den als soldaat verkleeden Didymus een tijdlang bevrijd; werd onthoofd.
3) voorname Romeinsche vrouw uit de 10de eeuw, echtgenoote van den consul en senator der Romeinen, Theophylactus; beheerschte Rome en den pauselijken stoel, welken zij met haar creaturen bezette (Sergius III, Johannes X, XI en XII) en maakte zich berucht, evenzeer als haar dochters Marozia en Theodora de Jongere, door haar zedeloozen levenswandel en haar gewetenloosheid, zoodat men den tijd harer heerschappij als het tijdperk der pornocratie aanduidt. Met de afzetting van Johannes XII in 963 kwam aan de heerschappij dezer familie in Rome voorloopig een einde; zij herleefde nog eenmaal met Crescentius, den zoon van Theodora de Jongere.
