Gossaert - (Jan van Mabuse1, geb. omstreeks 1470 in Mabuse (Henegouwen', overl. te Antwerpen 1541. Zuidnederlandsch schilder; oorspronkelijk werkend in de manier van Gerard David en Quinten Matsijs; toen hij in 1509 in het gilde te Antwerpen werd opgenomen, heeft hij na 1508 zijn schilderwijze geheel veranderd, onder invloed van een Italiaansche reis. Zoo wordt G. een der eerste meesters, die de Zuidelijke kunst in het Noorden importeert, en daardoor de geheele opvatting der kindschap- en architectuurschilderkunst in modernen zin „antiquiseert”, terwijl ook de onderwerpen uit de antieke wereld nu veelal de voorkeur krijgen. Waarschijnlijk reisde G. met bisschop Philips van Bourgondië ook naar Denemarken en kwam met hem in 1517 te Utrecht, waar Jan van Scorel bij hem in de leer kwam.
Omstreeks 1520 is hij te Middelburg, schilderde daar het groote altaarstuk voor de kerk, waarvan Dürer op zijn Nederl. reis spreekt en dat ook bij Van Mander genoemd wordt, die tevens verhaalt, dat Lucas van Leyden hem 1527/28 bezocht. Naast den gemaniereerden stijl, die in den geest van den tijd was en veel bewondering wekte, hebben wij nu meer appreciatie voor zijn portretten, die hem doen kennen als een zeer veelzijdig schilder met scherpe opmerkingsgave en vaardige techniek. Uit zijn vóór-Italiaanschen tijd zijn afkomstig een Aanbidding der Koningen (London Nat. Gallery) en een Madonna met musiceerende Engelen, 1501 (Palermo). Italianiseerende werken zijn o. a. de Neptunus en Amphitrite 1516 (Berlijn), Danae (1527, München); verschillende Madonna-figuren, die den invloed van Laonardo en Raphaël verraden, terwijl tot de meest bekende portretten hooren de Carondolet en Philips van Bourgondië (1524. Amsterdam R.M.).
