Basoche (la)

betekenis & definitie

Basoche (La), instelling die aanvankelijk een ernstig karakter; de klerken van het Parijsche Parlement (gerechtshof) vormden waarschijnlijk reeds in de 14e eeuw een vereeniging, een gilde, met eigen rechtsspraak en privilegies, „Royaume de la B.” geheeten. In de 15e eeuw begonnen zij tooneelstukken, meest kluchten en blijspelen, op te voeren. Naar de overlevering wil, zouden de Confrères de la Passion hun schouwburg afgestaan hebben aan de „Basochiens”I voor het opvoeren van hun „farces”, maar zij speelden ook op eigen terrein in het Paleis van Justitie. Hun opvoeringen werden nu eens aangemoedigd of althans geduld, dan weer verboden door het Parlement, dat daarin niet zelden het mikpunt was van allerlei felle spotternij. In 1486 werden Henri Baude en vier „Basochiens” in de gevangenis, Ie Châtelet, gezet, omdat zij de regeering van Karel VIII aangevallen hadden. Onder den meer vrijzinnigen en toegeeflijken Lodewijk XII genoten de „Basochiens” volle vrijheid; onder Frans I daarentegen waren hun spelen aan een waakzame censuur onderworpen. Hun voorstellingen werden allengs zeldzamer en hielden geheel en al op onder Hendrik III (1574-1589). Alleen provinciale parlementen hadden, evenals Parijs, hun B., maar niet alle deden aan tooneelspelen. Van hun komische stukken is er maar één bewaard gebleven, waarvan men met zekerheid kan zeggen, dat het tot het Parijsche répertoire behoorde: de vrij onbeduidende Cry de la Basoche. Misschien mag Pathelin, het meesterstuk van het komisch tooneel in de middeleeuwen, ook onder de stukken gerekend worden, die in den kring der „Basochiens” ontstaan zijn. — Zie : Petit de Juleville, Répertoire du théâtre en France au moyen âge, Paris 1885; id. Les comédiens en France au moyen âge, Paris 1885; id. La comédie et les moeurs en France au moyen âge, 1886, Paris. — Het woord is afgeleid van het Lat. basilica (in de beteekenis van „rechtbank”); het werd, in verband met de zich wijzigende uitspraak, eerst baselche, later baseuche, basouche en eindelijk basoche geschreven.