Russische vorm van de mannennaam Johannes, gedragen door o.a. verscheidene vorsten van Moskou en tsaren van Rusland.
Ivan I Kalita (geldzak), vorst van Moskou (1325-41) en grootvorst van Vladimir (1328 —41), *1301, overleden 1341 Moskou. Ivan volgde zijn broer Joeri op. Hij versterkte zijn macht ten koste van andere Russische vorsten door met de Tataren samen te werken. Hij kreeg het recht de Tataarse belastingen te innen op Russisch grondgebied en maakte zo van Moskou de machtigste en rijkste staat van Noordoost-Rusland.
Ivan II, grootvorst van Moskou en zoon van Ivan I. Ivan volgde zijn broer Semen de Trotse op. Hij liet de regering van zijn rijk over aan de metropoliet Aleksej.
Ivan III de Grote, tsaar (1462—1505), *22.1.1440 Moskou, overleden 27.10.1505 Moskou. Daar zijn vader Vassili II blind was, was Ivan reeds jong in de gelegenheid bestuurservaring op te doen. Na Vassilis dood wist hij door een handige politiek de macht van zijn rijk aanzienlijk te versterken. Hij wordt daarom beschouwd als grondvester van het Russische Rijk. Ivan maakte een eind aan de onafhankelijkheid van Novgorod, Jaroslavl, Rostov en Tver en bevrijdde zijn land van de schatplichtigheid aan de khan van de Gouden Horde. Onder Ivan werden de eerste duurzame successen tegen de Pools-Litouwse macht geboekt. In 1497 werd een centraal wetboek uitgevaardigd.
Ivan IV de Verschrikkelijke, tsaar (1533—84), *25. 8.1530 Moskou, overleden 28.3.1584. Nade dood van zijn vader, Vassili ui, werd Ivan als driejarig kind reeds op de troon gebracht. Hij werd het object van een machtsstrijd. Hij werd in 1547 gekroond en nam de teugels in handen. Tot 1564 boekte Ivan aanzienlijke gebiedsuitbreiding. In het binnenland werden de eerste grote hervormingen ondernomen.
Ivan ontpopte zich als een gruwelijk despoot. Hij brak de macht van de weerspannige bojaren (hoge adel) ten gunste van een nieuwe dienstadel. Zijn terreur demoraliseerde de hele maatschappij, veroorzaakte een massale migratie onder de boeren en ontwrichtte het economische leven. Daarbij kwam dat de strijd om Lijfland (tegen Polen-Litouwen en Zweden tegelijk gevoerd) de krachten van Rusland te boven ging. In 1582 moest Ivan de onvoordelige Vrede van Jam Zapolski sluiten. Dat Rusland tegelijkertijd zijn expansie in Siberië begon, zou in de toekomst van grote betekenis blijken, maar op dat ogenblik woog het tegen de geleden verliezen niet op.
In de laatste jaren van zijn bewind, die een zekere ontspanning brachten, toonde Ivan zich voorstander van nauwe samenwerking met de Engelsen. LITT. S.F.Platonov, Ivan the Terrible (1974); R. G.Skrynnikov, Ivan Groznyi (1976).
Ivan V, tsaar (1682-89), *27.1.1666 Moskou, overleden 29. 1.1696. Ivan kwam in 1682 na een paleisrevolutie aan de regering, die hij enige tijd met zijn broer Peter (de Grote) moest delen. Hij was een zwakkeling, die de regering overliet aan zijn zuster Sofia. In 1689 stond hij zijn rechten op de troon af aan Peter. Ivan VI, tsaar (1740-41), *23.8.1740 Moskou, overleden (verm.) 16.7.1764 Schlüsselburg; zoon van grootvorstin Anna Leopoldovna, nicht van keizerin Anna Ivanovna, die hij opvolgde toen hij acht weken oud was. Eerst stond Ivan onder regentschap van Von Biron, hertog van Koerland, en na diens val onder dat van zijn moeder. Een paleisrevolutie bracht in 1741 de dochter van Peter de Grote, Elisabeth, op de troon.
Ivan werd gevangengezet. Toen in 1764 een poging gedaan werd om hem te bevrijden, werd hij overeenkomstig de instructies van keizerin Catharina n vermoord.
