[→Lat. introspicere, naar binnen kijken], v., zelfwaarneming, het observeren en verslag uitbrengen van belevingen of innerlijke activiteiten.
(e) De introspectie geschiedt meestal in de vorm van retrospectie, d.w.z. dat men pas achteraf verslag uitbrengt. In de 19e eeuw (toen de psychologie zich vooral bezighield met de bestudering van de bewustzijnsverschijnselen) was introspectie de onderzoekmethode bij uitstek, daar zij immers direct toegang heette te geven tot wat men als het object van de psychologie beschouwde. In het begin van de 20e eeuw werd de introspectie als experimentele methode verfijnd door de →Würzburger School, die haar als systematische introspectie toepaste bij onderzoek van het denken. In de Europese psychologie is veel gebruik gemaakt van introspectie; in de Amerikaanse psychologie echter raakte zij met de opkomst van het →behaviorisme en de ontwikkeling van meer objectieve methoden van onderzoek in diskrediet.
LITT. C.Sanders e.a., Inl. in de grondslagen van de psychologie (1976).
