William, Engels zeeman en ontdekkingsreiziger, *7.6.1652 East Coker (Somerset), ♱?.3.
1715 Londen. Dampier vocht van 1672-73 tegen de Ned. vloot en vertrok daarna naar West-Indië, waar hij zich bij de Broeders van de Vaste Kust (boekanier) onder Morgan aansloot. Hij verplaatste in 1683 zijn actieterrein naar de Grote Oceaan. Hij ontdekte de doortocht tussen Nieuw-Guinea en de Bismarckarchipel en bestookte de Spaanse koopvaardijvloot tussen de Filippijnen en Mexico gedurende de Spaanse Successieoorlog. Op een van deze reizen zette hij de matroos Selkirk af op een onbewoond eiland, om hem later weer op te pikken, het thema voor Robinson Crusoë van Daniël Defoe. Dampier doet zich in zijn werk kennen als een scherpzinnig observator; hij leefde op de overgang van ontdekker-piraat naar de 18e-eeuwse situatie, waarin deze hoedanigheden overgenomen werden door de vreedzame onderzoeker en marineofficier.
Werken: New voyage round the world (4 dln. 1697), Voyage to New Holland (2 dln. 1703—09). Uitgave: New voyage round the world, door A.Gray en P.G.Adams (1968).
Litt. J.C.Shipman, W.Dampier (1962).
