[Gr. kubernetes, stuurman], v., leer van de automatische regelingsen communicatiemechanismen. De cybernetica ontstond in ca. 1947 door onderzoekingen van N.Wiener, J.von Neumann e.a.
De cybernetica in haar huidig aspect kan gezien worden als de discipline (of als de overkoepelende interdiscipline) die handelt over alle informatieprocessen. Tussen de vele definities zijn de volgende belangwekkend, omdat ze de centrale concepten in het licht stellen: de cybernetica is de rationele wetenschap van de machines (Ashby); de studie van elk systeem dat in staat is een informatie op te nemen, te bewaren en te exploiteren voor sturingsen regelingsdoeleinden (Kolmogorov); de kunde, een werking doelmatig te maken (Couffignal). Het concept machine in de zin van een abstract systeem dat een informatie kan opnemen, bewaren en omwerken voor bepaalde doeleinden, is de fundamentele notie die van de cybernetica een interdisciplinaire wetenschap maakt, door de brug te slaan tussen ver uit elkaar liggende wetenschappen (fysica, biologie, neurofysiologie, psychologie, economie, linguïstiek enz.). De cybernetica betreft in die zin het geheel van alle mogelijke machines, d.i. de functionaliteit als dusdanig. De informatie-overdracht tussen en binnen de systemen kan via verschillende routes gaan. Dikwijls worden daarbij voorwaartskoppeling (‘feed forward’) en terugkoppeling (‘feed back’) onderscheiden.
Bij de eerste geschiedt de uiteindelijke actie (regeling, sturing) op grond van onafhankelijke informatie, bij de tweede op grond van informatie omtrent de uitwerking van reeds eerder genomen acties. Onderdelen van de cybernetica zijn o.a.: de regeltechniek, kunstmatige intelligentie en de vertaalkunde.
LITT. N.Wiener, Cybernetics (1948); G.Pask, An approach to cybernetics (1961; Ned. vert. 1965).
