Thomas, Engels geestelijke, 2.7.1489 Aslacton, ♱(terechtgesteld) 21.3.1556 Oxford. Cranmer werd na de dood van zijn eerste vrouw geestelijke (1523).
Hij kreeg opdracht de a.s. scheiding van Hendrik VIII theologisch te verdedigen. In 1533 werd hij aartsbisschop van Canterbury. Cranmer verklaarde ’s konings huwelijk met Catharina van Aragon voor onwettig. Hij had een belangrijk aandeel in de hervorming van dogma en cultus. Daarbij van mening verschillend met de koning, wist Cranmer pas na diens dood, toen hij in de regentschapsraad zat, het Book of Common Prayer en de Geloofsartikelen (toen waren dat er 42) door te zetten. Bij zijn ontwerp van het Book of Common Prayer bewandelde Cranmer een middenweg tussen rooms-katholicisme en protestantisme, zonder dat zijn werk daardoor een zwak compromis werd.
Na de dood van Eduard vi trouw gebleven aan zijn reformatorische beginselen en aan Jane Grey, eindigde Cranmer onder Maria Tudor, na drie jaar gevangenschap, op de brandstapel. Uitgave: The works of T.Cranmer, door C.E.Duffield (1965).
LITT. A.F.Pollard, T.Cranmer and the English reformation (1926); C.H.Smyth, Cranmer and the reformation under Edward vi (1926); F.E.Hutchinson, Cranmer and the English reformation (1951); T.Maynard, The life of T.Cranmer (1956); J.Ridley, T.Cranmer (1962); P.Brooks, T.Cranmer’s doctrine of eucharist (1965).
