Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-07-2019

Consistentvet

betekenis & definitie

o. (-ten), smeervet, in onbruik rakende term voor vaste of halfvaste dispersies van metaalzepen of andere verstijvingsmiddelen, zoals kleisoorten en silicagel, in een smeerolie.

Consistentvetten worden meestal bereid door het vet of het vetzuur met een alkalisch reagerend hydroxide in tegenwoordigheid van de olie, mineraal dan wel synthetisch, te verzepen. Bijna altijd worden er nog structuurwijzigende bestanddelen toegevoegd, b.v. glycolen en fenolen; echter ook normaal aanwezige stoffen zoals water, vetzuur, wolvet, alcoholen, beïnvloeden de structuur. Hun functie is het eigenlijke smeermiddel (de olie) op de gesmeerde plaats te houden, als deze niet behoorlijk kan worden afgesloten en smeerolie alleen de met de machine bewerkte produkten (b.v. textielwaren, levensmiddelen) zou besmeuren. Consistentvet wordt ook toegepast op plaatsen, waar men niet of moeilijk bij kan; men vormt dan een depot, waarvan men hoopt dat het even lang zal functioneren als het lager, waarin het opgesloten zit. De metaalzepen kunnen aluminium-, calcium-, lithium- of natrium zepen zijn. Het moeilijkst verweken vetten met anorganische verstijvingsmiddelen zoals silicagel.

Ze kunnen dienst doen, waar zepen het opgeven. Vetten bereid uit minerale olie die redelijk stabiel is tegen straling, worden verdikt met tegen straling stabiele verstijvingsmiddelen (silicagel) en worden b.v. in kernreactoren gebruikt op plaatsen, die relatief weinig aan straling zijn blootgesteld. Lithiumvetten vindt men in de antifrictielagers in de textielindustrie (lokalen met sterk uiteenlopende temperaturen en dikwijls hoge vochtigheidsgraad).

< >