(auto-de-fe) [Port.; Spaans: auto defe, Lat. actus fidei, geloofsdaad, geloofsmanifestatie], o. (-’s), plechtige proclamatie, in tegenwoordigheid van geestelijke en wereldlijke autoriteiten, van een uitspraak van de inquisitierechtbank.
De proclamatie, die werd voorafgegaan door een kerkdienst en een preek, werd gedaan door de grootinquisiteur. De aangeklaagden die onschuldig waren bevonden, werden vrijgesproken, de berouwvollen werden geabsolveerd, terwijl de hardnekkigen dikwijls tot de doodstraf werden veroordeeld. De veroordeelden, die een sanbenito (boetekleed) en een caroza (puntige muts) moesten dragen, werden overgeleverd aan de wereldlijke macht, die zorgde voor de uitvoering van het vonnis. Deze scheiding tussen kerkelijk vonnis en wereldlijke executie was formeel in verband met het religieuze verbod inzake bloedstorting door de kerk. Het volk, dat deze onderscheidingen niet begreep, noemde de terechtstellingen zelf auto-da-fe. Volgens schattingen vonden alleen in Spanje en Portugal tussen 1480 en 1825 meer dan 2000 auto-da-fe’s plaats, waarbij ca. 30000 mensen de dood vonden. De auto-da-fe’s hebben hun grootste omvang gehad in de 16e eeuw.
Het laatste vond in 1895 in Mexico plaats.
LITT. J.Giraud, L’inquisition médiévale (1929); J.Giraud, Histoire de l’inquisition au moyen âge (1935 -38).
