benaming voor een gewenst politiek bondgenootschap in Italië tussen de Democrazia Cristiana (DC) en de Partito Comunista Italiano (PCI). Het voorstel tot zo’n historisch compromis kwam in 1973 van de secretaris-generaal van de pci, Enrico Berlinguer.
De PCI wierp zich toen op als een ‘grote democratische hervormingspartij’, waarvan de regeringsdeelname noodzakelijk was. In 1977 en 1978 kregen de christen-democratische regeringen van Aldo Moro en Giulio Andreotti het vertrouwen van het parlement mede dankzij de communistische steun. Begin 1979 trokken de communisten hun steun terug omdat volgens hen de regeringsverklaring niet werd nageleefd. Dit leidde tot een langdurige regeringscrisis. Bij de verkiezingen boekten zowel de communisten als de christendemocraten een lichte achteruitgang. Ondanks het feit dat Berlinguer in dec. 1980 een koerswijziging aankondigde waarmee het historisch compromis de wacht werd aangezegd, was er in 1981 toch opnieuw sprake van een toenadering tussen een aantal christen-democraten en communisten in Italië.
