Gepubliceerd op 02-01-2020

Overige woonhuizen in Thorn

betekenis & definitie

Overige woonhuizen. Uit de 17de eeuw stammen de met jaartalstenen gedateerde huizen Daalstraat 5 (1627) en Hofstraat 3 (1688).

Een concentratie van monumentale huizen bevindt zich langs de Hoogstraat. Volgens de gevelsteen dateert Hoogstraat 34 uit 1714.

Een mogelijk 18de-eeuwse kern heeft het dubbelpand Hoogstraat 12-14, waarvan de vensters bij nummer 14 rond 1860 eclectische omlijstingen met kuifornamenten hebben gekregen. Andere grote huizen met een mogelijk 18de-eeuwse kern zijn Hofstraat 1, Daalstraat 9 en Bogenstraat 17.

Uit de eerste helft van de 19de eeuw dateren de grote panden Wijngaard 14-28 en Wilhelminalaan 7. Talrijk zijn de vier traveeën brede huizen met een asymmetrisch geplaatste ingang, zoals het in de kern 18de-eeuwse huis Bogenstraat 1 (ingangspartij 19de eeuw) en verder Bogenstraat 8, Hoogstraat 28 (19de eeuw) en Hoogstraat 23 (1853).

De opvallende lijstgevel van Bogenstraat 7 heeft neoclassicistische gevelopeningen met rijke pleisterwerkversieringen (circa 1875). Sierpleisterwerk met eclectische details tonen de 19de-eeuwse panden Bogenstraat 15, Bogenstraat 33-35 (voorheen bierbrouwerij ‘De Zwaan’) en Hofstraat 7 (1878).

Aan de Hoogstraat zijn de grotere huizen voorzien van koetspoorten. Bij Hoogstraat 26 is de poort opgenomen in een muur terzijde van het huis.

Met de verdichting van de stad in de 19de eeuw werden dergelijke poorten overbouwd als zijvleugel van het huis.

Dit is te zien bij Hoogstraat 20, 32 en 37 en Trippaardstraat 7.

Bij veel huizen is de doorrit opgenomen in de gevelcompositie, zoals bij Hoogstraat 19 (1864), 24 en 30 (circa 1890; ‘Harmonie St. Michaël’).

Het rond 1890 gebouwde forse huis Daalstraat 10 heeft een gevel met grote spaarvelden. Eveneens groot is het rond 1900 opgetrokken pand Hoogstraat 40-42, dat vroeger als woonhuis annex hoefsmederij diende.Smalle huizen met twee of drie bouwlagen komen ook veelvuldig voor. Gevels uit de 18de eeuw hebben Hoogstraat 15, Trippaardstraat 3 (1739) en het van een dwarse achtervleugel voorziene huis Daalstraat 7. In de 19de eeuw met bepleistering en natuurstenen vensteromlijstingen vernieuwde gevels zijn te vinden bij Bogenstraat 3 en 5, en het drielaagse huis Hoogstraat 18, dat een zonnewijzer heeft met het jaartal ‘1828’. De uit 1877 daterende gevel van Wilhelminalaan 11 is uitgevoerd met eclectische vensteromlijstingen met kuifornamenten en heeft een middenrisaliet bekroond door een puntgevel met serliana-venster.

Voor een dorps karakter zorgen de talrijke dwarse eenlaagspanden. Een van de oudste is het huis Bogenstraat 16 met de jaartalankers ‘1664’ en tandlijsten bij de dakrand en de zijtopgevels. In dit kleine pand stichtte de stiftsdame Clara Elisabeth van Manderscheidt-Blanckenheim een godsdienstlokaal of ‘Christelijk leerhuis’. Het huis Bogenstraat 24 dateert blijkens een gevelsteen uit 1751. Ook van 18de-eeuwse oorsprong is het langgerekte pand Daalstraat 11. Dit huis heeft een inrijpoort en een kleine aanbouw met puntgevel.

Van de bescheiden diepe huizen met voornamelijk 18de-eeuwse topgevels zijn Bogenstraat 4 en 18 goede voorbeelden. De topgevels van Bogenstraat 20 en 26 heeft men in de 19de eeuw afgeknot en gepleisterd. Een rijkere afwerking met rustiek pleisterwerk en geprofileerde vensteromlijstingen met kuiven vertoont Trippaardstraat 20. Het dubbele huis Kloosterberg 2-4 dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw. Markant op een tweesprong gesitueerd is Wilhelminalaan 42 (circa 1900). In neorenaissance-stijl en met mansardekappen uitgevoerd zijn het kleine eenlaagspand Wilhelminalaan 14 (circa 1900) en het brede tweelaags huis Wilhelminalaan 36 (circa 1905).

Het woon- en winkelpand Hoogstraat 16 (circa 1910) heeft een ranke jugendstildecoratie met banden en sierlijke lijnen in gekleurde baksteen. Expressionistische elementen als tandlijsten, siermetselwerk en een inpandige portiek bezit het tweelaags huis Beekstraat 12 (circa 1925); expressionistische details vertonen verder Trippaardstraat 30 (circa 1925) en Wilhelminalaan 21 (circa 1932). Zakelijk-expressionistisch van vorm zijn het huis Wilhelminalaan 15 (circa 1925), de villa Akker 29 (circa 1933) en het door A. Corstjens ontworpen woonhuis annex café Steegputstraat 9 (1938). Bij Bogenstraat 21 (circa 1930), een woonhuis met garage naar ontwerp van V. Tonnaer, is de invloed van het functionalisme te herkennen. Wal 18 is een goed voorbeeld van traditionalistische wederopbouwstijl (circa 1950).

< >