Gepubliceerd op 02-01-2020

Het Prinsenhof in Groningen

betekenis & definitie

Het Prinsenhof (Martinikerkhof 23) is een gebouwencomplex op de plaats waar in 1439 door Willem Wigboldus een vestiging van de Broeders des Gemenen Levens werd ingericht. Na in de jaren 1568-'76 als onderkomen voor de eerste Groningse bisschop te hebben gediend, was het vervolgens tot 1795 in gebruik als stadhouderlijke residentie vanaf omstreeks 1650 ‘Prinsenhof’ genoemd.

Het hof is rond 1727 in opdracht van stadhouder Willem IV ingrijpend verbouwd. In de 19de en 20ste eeuw kreeg het complex diverse bestemmingen, waaronder hospitaal en kazerne.

Na een eerste beperkte restauratie in de jaren 1935-'40 volgde een renovatie vanaf omstreeks 1965. Het is nu in gebruik bij Radio en TV Noord.

Het in de 17de eeuw aanzienlijk gewijzigde en uitgebreide complex bestaat uit vier vleugels, waarvan drie rondom een met een muur afgesloten binnenplaats aan het Martinikerkhof. Hier bevindt zich het oudste deel van het complex, het fraterhuis uit omstreeks 1490, een hoog opgaand rechthoekig gebouw met meerzijdige traptoren.

De later ingrijpend verbouwde zijvleugels dateren uit de late 16de en de vroege 17de eeuw, maar hebben voornamelijk een 18de-eeuws uiterlijk. Een maniëristische ingangspoort (circa 1642), met aan de achterzijde een open portiek op toscaanse zuilen, geeft toegang tot de binnenplaats.

Rechts aansluitend op de hofmuur vormt de Gardepoort, een in 1639 overbouwde doorgang, de verbinding naar de Turfstraat. Daar staat het rond 1626 gebouwde, langgerekte voorm.

Turfhuis, nu een reeks eenlaags woningen.

Aan de zijde van de Turfsingel heeft het complex een grote tuin, die vanaf 1626 naar ontwerp van Garwer Peters ter plaatse van de kort daarvoor geslechte middeleeuwse vestingwerken werd aangelegd.

Deze tuin is in 1939 in hoofdlijnen gereconstrueerd naar plannen van E.A. Canneman, waarbij eigentijdse details zijn toegevoegd.

Het perk met de initialen W A verwijst naar stadhouder Willem Frederik en diens vrouw Albertine Agnes. De poort aan de Turfsingel heeft aan de tuinzijde een grote zonnewijzer in Lodewijk XIV-stijl, gemaakt in 1731 door J.

Doornbusch en G. Cramer.

Uit dezelfde tijd dateert de in 1953 herplaatste zonnewijzer.

< >