dĭdi, dĭtum (3);
I. (in engere zin): overgeven, -reiken, ter hand stellen, (aan iemd.) afgeven, alci poculum, Cic., alci epistulam of litteras, Curt., fig., totum hominem alci de manu in manum, bijzonder recommanderen (spreekw.), Cic., regnum alci per manus (onmiddellijk), Liv., en zo consulatum inter se per manus, Sall.
II. (in ruimere zin): overgeven, over-, af-, inleveren, toevoeren
a. in ’t alg.
possessiones et res (de stukken grond en roerend bezit) creditoribus, Caes., loca alci libera, ter vrije beschikking, Ov., poët. c. inf., alci alqd portare in mare, Hor., alci adultos liberos ad munia, Curt.
b. in ’t bijz., (ter uitvoering of bescherming enz.) overgeven, toevertrouwen, alci vicem (de post), Curt., alci custodiam navium, Caes., alci imperium, Caes., alci turrim tuendam, Caes., alqm fidei alcs, Sall., se regnumque suum in fidem alcs, Sall. | (ter leiding) overgeven, alci legionem, Caes. [ (als vrouw) aan iemd. uithuwelijken, uxorem alii (aan een ander), Nep. | (als leerling) toevertrouwen, pueros magistris, Cic., Ov., se in disciplinam alcs, Cic. | (als beschermer) toevoegen, ter beschikking stellen, equites Romanos satellites (als tr.) alci, Sall. | (aan de vijand) overgeven, uitleveren, afstaan, arma, Caes., alci arma, Curt., se alci, zich overgeven, Caes., alqm Romanis in servitutem, Caes. | (bij verkoop) overgeven, verkopen, alqm dominis, Ov. | (ter bestraffing) overgeven, uitleveren, alqm vivum, Caes., alqm magistratui, Nep., alqm in custodiam, Cic., Curt., of in vincula, Curt., alqm ad supplicium, Caes. | prijsgeven, inz. = in handen spelen, verraden, causam (suam) adversariis, Ter., regnum hostibus, Curt. | tradere se, zich (aan iemd. of iets) geven, - wijden, - overgeven, se totum alci, Cic., Nep., se quieti, Cic., totos se voluptatibus, Cic. | toevertrouwen, quae dicam trade memoriae, Cic., uxori cogitationes intimas, Tac.; (iemd. of iets aan iemd.) aanbevelen (vgl. I), alqm non dignum, Hor., alqm alci, Cic. | (als erfenis) overleveren, inimicitias posteris, Cic., haec consuetudo a maioribus tradita, Cic., traditum inde fertur, ut etc., hieruit zou het gebruik ontstaan zijn, dat enz., Liv.; (schriftelijk) overleveren, optekenen, berichten, qualia permulta historia tradidit, Cic., quarum nomina multi poëtae memoriae tradiderunt, Cic., tradunt (men verhaalt) m. acc. c. inf., Liv., evenzo traditur, traditum est, b.v. nam utrumque traditur (als parenthese), Liv., Lycurgi temporibus Homerus etiam fuisse traditur, Cic., sic enim est traditum (als parenthese), Liv., ut Isocratem dixisse traditum est, Cic. | (mondeling) meedelen, hoe ubi alius alii tradiderat, Caes.; (als leraar) meedelen, leren, initia operum, Caes., praecepta dicendi, Cic., virtutem hominibus instituendo et persuadendo, Cic.
