Woordenboek Nederlands -Latijn

Dr. J.F.L. Montijn (1949)

Gepubliceerd op 14-02-2022

Sŭbĕo

betekenis & definitie

ĭi, ĭtum, īre,

I. a. eig., onder iets of onder in iets gaan, - komen, - zich bukken, - kruipen, - duiken, subit oras hasta per imas clipei, dringt onder door de rand, Verg.; c. dat., luco, Verg., ingenti feretro (als drager), Verg.; c. acc., aquas, Ov., cavum, Hor., tectum, Caes., mucronem, Verg. (en zo fig., omnia tela intenta in patriam, Cic.), iugum, Plin. (en zo fig., iugum imperii rigidā cervice, Curt.), verbera, slaag krijgen, Ov. (en fig., vel contumeliarum verbera, Cic.); absol., ille astu subit, Verg., aura, subito, hef mij op, draag mij, Ov.
b. overdr., (als een last) op zich nemen, verduren, pro amico periculum aut invidiam, Cic., labores, Cic., inimicitias, Cic., casum, Caes., minus sermones subiissem, Cic.

II. a. eig., naar iets toe gaan, -komen, - rukken, ook = beklimmen, opvaren, sub orbem solis, voor de zon treden (van de maan), Liv., in adversos montes, Liv., ad montes, ad valium, Liv.; c. dat., muro, Verg.; c. acc., collem, Hirt., muros, Liv., medium orbem, naderen (van de nacht), Verg., (van water) montes, bespoelen, Liv., poët. = aanvallen, Hebesum, Verg.; absol., pone subit coniux, achter mij loopt, Verg., van gewassen enz. = opschieten, ontspruiten, ne subeant herbae, Verg. | langzamerhand -, langzaam -, ongemerkt naderen, naderbij -, binnensluipen, thalamos pudicos, Ov., furtim lumina fessa (van de slaap), Ov., absol., acrius illa (puella) subit, Prop., an subit (amor), Ov.

b. overdr., onder (iets of iemd) komen, sub acumen stili, Cic., clarum Latinum, onder de heerschappij van enz., Ov. | van toestanden = (iemd) overvallen, besluipen, ne subeant animo taedia iusta tuo, Ov., sera poenitentia subiit regem, Curt.; absol., komen, verschijnen, subeunt morbi, Verg. | van gedachten enz. = invallen, in de gedachten komen, subeant animo Latmia saxa tuo, Ov., cogitatio animum subiit indignum esse etc., Liv., mentem subit, quo praemia facto pararis, Ov., evenzo alleen subit, m. acc. c. inf. of afh. vraag, Ov.; absol., subiit cari genitoris imago, Ov., personae subeunt, Quint.
c. onmiddellijk achter iemd aankomen, in iemds plaats treden, aflossen, primae legioni tertia subiit, Liv., furcas subiere columnae, Ov. | overdr., in eorum subiere locum fraudes, Ov., subiit argentea proles, hierop volgde de zilveren eeuw, Ov.

< >