dĭdi, dĭturn (3);
I. samen- of bijeendoen, vand. (in stoffelijke zin) samenvoegen, aanleggen, grondvesten, bouwen, stichten, urbem Romam, Cic., insulam, koloniseren, Vell., conditi sunt ab alqo, iemd is de stichter van hun stad, Curt. | (in niet-stoffelijke zin) stichten, scheppen, vormen, voortbrengen, inrichten, vaststellen, civitates, Cic., imperium, Flor., Parthos, het rijk der Parthen, Curt., Romanam gentem, de Romeinse staat, Verg., aurea saecula, Verg., mores gentis, Curt.; (schriftelijk) vervaardigen, schrijven, en praegn. = schilderen.
II. indoen, wegdoen,
a. in ’t alg., ergens indrukken, instoten, b.v. ensem in pectus, Ov., of in pectore, Verg.
b. in ’t bijz., inbrengen, -leggen, -steken, = in veiligheid brengen, bergen, sacra in doliolis, inpakken, Liv., pecuniam mercandis agris, steken in enz., Tac.; (veldvruchten enz.) opslaan; (ooft) inmaken; (een wapen) in de schede steken; (levende wezens) ergens indoen, -leggen, in ’t bijz. = in veiligheid brengen, en van gevangenen = ergens inzetten, -stoppen, alqm in carcerem, Cic., eodem condi, in dezelfde gevangenis gezet worden, Cic.; iemd (iemds beenderen, as) bijzetten, begraven; overdr., in causis conditae sunt res futurae, liggen besloten, Cic., ook = (in de gedachte) bewaren, condita mente signa teneto, Verg. | aan de blik onttrekken, en wel (verwijderend) = wegdoen, wegnemen, verbergen, verstoppen, medio in saltu, Liv., in ’t bijz. poët. van de zon, se condere in undas, Verg., en passief condi, Plin. ep., ook sol condit diem, Verg., en vand. overdr. van mensen = een tijd doorbrengen, diem, Hor., Plin. ep., soles cantando, Verg.; (bedekkend) = bedekken, toedekken, omhullen, verbergen, zowel van de zaak, die iets bedekt, als van de persoon of zaak, die met iets bedekt, ook overdr., iram, Tac., praecordia condita aperire, het gesloten hart openen (van Bacchus), Hor.
