hertog van, (1507-1582), Spaans veldheer en staatsman, nam deel aan tal van veldtochten van Karel V; op 26 jaar generaal, op 30 jaar opperbevelhebber. Maakte vooral naam door verdediging van Perpignan (1542) en overwinning van Mühlberg (1547) op het Schmalkaldisch verbond.
Na beeldenstorm (1566) belastte Philips II hem met bestraffing der schuldigen en als medeplichtig beschouwden; zijn landvoogdij, 1567-1573, is berucht geworden wegens zijn tirannieke maatregelen (Raad van Beroerten of „Bloedraad”; terechtstelling van duizenden, onder wie Egmond en Hoorne; nieuwe belastingen, o.a. de 10e penning) en meedogenloze tuchtiging van opgestane steden (Mechelen, Zutfen, Naarden, Haarlem) en werd een mislukking. Alva viel in ongenade en verliet in 1573 de Nederlanden; in 1580 veroverde hij nog Portugal.
