Jannes H Mulder

Schrijver op Ensie

Gepubliceerd op 28-05-2024

Queer

betekenis & definitie

Queer staat voor genderidentiteiten die afwijken van de traditionele normen. Queer omvat genderexpressies die door de meerderheid binnen sommige samenlevingen als abnormaal worden beschouwd.

Onder invloed van de queer-theorie zijn onze blinde vlekken voor wat als 'normaal' wordt beschouwd duidelijk geworden. Heteronormativiteit, de overtuiging dat heteroseksualiteit de norm is, en cisnormativiteit, de veronderstelde overeenkomst tussen toegewezen geslacht bij geboorte en genderidentiteit, zijn onthuld als westerse constructen.

Er is groeiende weerstand tegen de heterostandaard in onze samenleving, en queer fungeert als een parapluterm voor alle gendervariaties (LGBTQIA+). Het is echter belangrijk op te merken dat wat als 'normaal' wordt beschouwd, niet universeel is. Ook zogenoemde mannelijkheid varieert tussen culturen.

Queer manifesteert zich wereldwijd onder verschillende benamingen, zoals tongzhi in China, kathoey in Thailand, hijra in het Midden-Oosten, muxes in Mexico, enzovoort. Het fenomeen van genderdiversiteit wordt wereldwijd verschillend omschreven als gedrag dat 'anders', 'ongewoon', 'eigenaardig', 'tegennatuurlijk' of 'pervers' is.

Genderpluralisme als concept verwijst naar andersheid, een soort heterotopie. Het anders-zijn van bijvoorbeeld een travestiet vraagt om ritualisering van gedrag om zijn tijdelijke 'alternatieve' identiteit te markeren. Queer kan ook aporetisch zijn, waarbij een persoon bewust kiest voor niet-weten, alle mogelijke erotische relaties openlaat, zich afzet tegen vastomlijnde gendercategorieën en zich bevrijdt van hokjesdenken.

De impact van queer op individuen en samenlevingen verschilt wereldwijd. Traditionele normen blijken genderidentiteiten niet in de weg te hoeven staan.