Collectieve woede is boosheid van groepen burgers, gericht op anderen.
Publieke woede werkt als morele antenne van samenlevingen. Gedeelde onvrede van een groep burgers geeft meerstemmige signalen door. Vanwege de consequenties vragen dergelijke publieke emoties serieuze betekenisgeving. Woede is immers een slechte raadgever.
Op basis van meerstemmigheid in de publieke ruimte vindt betekenisgeving plaats. Deze meerstemmigheid ontstaat door gesprekken op straat, de media en online. Gaat het om onmacht, verontwaardiging, onwetendheid, miskenning, angst, onzekerheid over baan en bestaan, schaamte, of is de oorzaak totaal onverwacht? Een analyse van meerstemmigheid houdt rekening met de culturele identiteit van burgers. Gedeelde woede verschilt per cultuur. Kan zich zelfs uitdrukken in gedeelde droefheid en apathie.
Wat de oorspronkelijke oorzaak of het motief van woede ook is, collectieve woede-uitbarstingen drukken zich uiteindelijk vaak uit in stille tochten, demonstraties, burgerlijk verzet en radicale acties. Eventueel in blinde woede, grof geweld, wraak en vergelding.
Voor woede-uitbarstingen staan drie wegen open:
• De weg van blinde vergelding. Oog om oog, tand om tand. Deze weg is krachtig, kort en snel.
• De moeizame weg van hakken in het zand en status quo. Deze weg is narcistisch en irrationeel. De volkswoede ettert voort. Radicalisme en extremisme liggen op de loer.
• De weg van transitie. Bijvoorbeeld klimaatwoede politiek serieus nemen. De weg van transitie kanaliseert verontwaardiging en orkestreert frustraties. Zet aan tot productieve woede gericht op de oorspronkelijke onmacht. Van beide kanten vraagt dit professioneel management.
Publieke woede heeft een signalerende betekenis voor machthebbers. De kunst is woedegevoelens in een vroeg stadium serieus te nemen. Vervolgens woede proberen om te buigen tot iets praktisch en productiefs.
