Palimpsest staat voor gelaagdheid. In overdrachtelijke zin is palimpsest een narratief van transformerende perspectieven. Een postkoloniale benadering van het slavernijverleden biedt bijvoorbeeld nieuwe inzichten.
Het proces van het wegkrabben van letters en opnieuw beginnen is vooral bekend van het hergebruik van perkament, maar het komt ook voor in de schilderkunst, waar een kunstenaar verf wegpoetst om iets nieuws te schilderen. Nog steeds worden oude, half verborgen palimpsestlagen ontdekt.
Palimpsest betekent ook meerstemmigheid, resonantie en meerdere perspectieven die elkaar beïnvloeden. Het fungeert als een metafoor voor de verschillende, soms verborgen, lagen van de werkelijkheid. Palimpsesten zijn culturele, sociale of persoonlijke verhalen die door de tijd heen veranderen, maar waarin het verleden nog steeds herkenbaar is. Voorbeelden zijn dagboeken, poëzie, veranderende rituelen en de sociaal-culturele gelaagdheid van stedelijke omgevingen. Denk daarbij ook aan het concept van 'schuldig landschap', waar rustige landschappen getuigen van ooit plaatsgevonden geweld. Restanten van loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog, concentratiekampen en sporen van etnische zuiveringen zijn nog steeds waarneembaar.
Aansprekend performatief gedrag kan eveneens als een palimpsest worden gezien, waarin sporen van verschillende levensfasen over elkaar heen liggen. Oude herinneringen en nieuwe ervaringen beïnvloeden en resoneren met elkaar. Dit geldt ook voor parapoetisch gedrag. Op een vergelijkbare manier verbergen matroesjka-poppen, waarvan de buitenste pop de kleinere poppen binnenin bevat, meerdere lagen. Een recente set matroesjka's met afbeeldingen van Poetin, Gorbatsjov, Jeltsin en Stalin illustreert dit treffend.
De oorsprong van het woord 'palimpsest' ligt in het Griekse 'palin' (opnieuw) en 'psestos' (afgewreven). In de hedendaagse context verwijst het naar gelaagdheid en de zoektocht naar aanvullende en soms nieuwe betekenisgeving gebaseerd op het verleden.
