Jannes H Mulder

Schrijver op Ensie

Gepubliceerd op 30-06-2024

Intersectionaliteit

betekenis & definitie

Intersectionaliteit is de verstrengeling van individuele en maatschappelijke factoren als etniciteit en opleidingsniveau met als resultaat verschillen in macht en sociale ongelijkheid.

Intersectioneel staat voor kruisverbanden. Daarmee verschuift de aandacht weg van één unieke factor naar de interactie van meerdere causale relaties. De combinatie van zwart én vrouw én armoede in de VS verhoogt de kans op slechte gezondheid, op alleenstaand moederschap en zo meer. In plaats van intersectioneel spreekt men ook wel van multifactorieel of multidimensionaal.

De invloed van structureel geweld op identitaire minderheden komt met behulp van het begrip intersectionaliteit scherp in beeld. Schijnbaar uiteenlopende factoren als godsdienst (moslims, joden), nationaliteit (migranten), gender (LGBTQ), culturele gewoontes en routines, opleiding, invaliditeit en leeftijd beïnvloeden elkaar in hoge mate. Bijvoorbeeld als het gaat om discriminatie op de arbeidsmarkt van Mohamed of om de impact van bedreigingen van moslima’s met hoofddoek. Binnen de zogenoemde cultuurstrijd speelt het begrip intersectionaliteit een prominente rol (Zwarte Piet).

Ieders uiteindelijke identiteit is een verwevenheid van deel-identiteiten die elkaar in wisselende mate versterken. Gestapeld is het geheel meer dan de som der delen. Zo bezitten witte heteroseksuele mannen vaak een bevoorrechte status. Zij zijn geprivilegieerd omdat ‘bij meewind zij zelfs kunnen denken dat het niet waait’ (Margo van Berkel). Behalve deze arrogantie van white privilege bestaat het gevaar van slachtofferschap. Zij die binnen intersectionaliteit naar triggerpunten zoeken om zichzelf te profileren. Het uiteindelijke belang van intersectionaliteit is de bijdrage die het begrip levert tegen karikaturen, clichés en profileringen. En aan acties tegen ongelijkheid, discriminatie en onderdrukking.