Vaderlandsch woordenboek

Jacobus Kok (1780)

Gepubliceerd op 19-04-2022

FIVELINGO KWARTIER

betekenis & definitie

is eene der verdeelingen van de Provintie Groningen en Ommelanden, bestaande in Hunsinga, Fivelingo, Westerkwartier, en de Oldampten. M.VAN DER HOUVE spelt het Fimelingo. Men heeft daarin de volgende Dorpen: Spijck; Borum; Losdorp; Goddinse; ’t Sand; Leerris; Oostwitwert; (anders Wittewierwum, Emum; Werdum; Meijwert; Heveskes; Oterdum; Mithuizen; Lopersum ; Wester Embden ; Hoexmeijer, Stedum; Carsbuisen; ten Post; Garrelsweer; Wolversum; Heidenschap; Harkstede; ten Bour; Tesingeboeren; Steerwold; Garmerswold; Marsum; Selwert; Jokwert; Coewert; Holwijrda; Uitweerde;j Opweerde; Tjansweer ten Noorden; Tjamsweer ten Zuiden, doch beide maar één Dorp; Schermer-Kerspel; Schildwolder Kerspel; Cobham; Sudeboeren; Stocheren; Helmi; Appingadam, een groot Vlek, met eenige Stadsgeregtigheden. Bij anderen vind men Delfzijl en Farmsum. Men vind ook in dit Kwartier veele Sloten en Adelijke Huizen, namelijk te Berum ; te Losdorp; te Godlinse; Sand; Rijpe; Leermis; Oostwitwert; Enum; Werdum; Farmsum; Loppersum; Studum ; Gasthuizen; ten Post; Garnerswolde; Schermer Kespel; Slochteren; Hellum; Siddebuuren; behoorende aan de Geslachten van BERUM, SCHAFFER, RIPPERDA, UBONA, GRUIT, HUNINGA, RENGERS, MEPSER, enz. In den verschrikkelijken Groninger watervloed, van den 12 en 13 November, in het Jaar 1686, heeft die Kwartier Fivelingo, nevens de andere Kwartieren, groote schade geleeden.

De Heeren Staaten van die Provintie hebben, door de Predikanten van ieder Dorp, eene nette lijst daar van doen opmaaken, die wij hier zullen laaten volgen. Daar onder de cijfergetallen de letter E staat, zal de Lezer gelieven eenigen te verdaan, wijl het nette getal daar van, niet bekend was.

Dorpen. Menschen: Mannen, vrouwen, kinderen, zo verdronken als verongelukt.

Appingadam. ——

Spijck. 104

Berum. 61

Godlinse. 53

Colham. ——

Delfzijl. ——

Holwijrda. 37

Uitweerda. 9

Solwert. 6

Marsum. ——

’t Sant. 9

Farmsum. 17

Oterdum. 97

Wijwert. -——

Siddebuuren.
4

Losdorp. 6

Ten Bour. ——

Woltersum. ——

Tjansweer. ——

Hellum. ——

Heveskes. 11

Wester Emden 1

Stedum. ——

Wittewijrum. ——

Crewert. 1

Totaal 416

Dorpen. Huizen en Schuren te eenemaal weg.

Appingadam. 3

Spijck. 42

Berum. 17

Godlinse. 13

Colham. ——

Delfzijl. ——

Holwijrda. 26

Uitweerda. ——

Solwert. 2

Marsum. 1

’t Sant. 5

Farmsum. 7

Oterdum. 32

Wijwert. 2

Siddebuuren. 6

Losdorp. 2

Ten Bour. ——

Woltersum. 5

Tjansweer ——

Hellum. ——

Heveskes. 12

Wester Emden ——

Stedum. ——

Wittewijrum. ——

Crewert. 2

Totaal 177

Dorpen. Huizen en Schuren meest verwoest.

Appingadam. 13

Spijck. ——

Berum. ——

Godlinse. 9

Colham. 1

Delfzijl. ——

Holwijrda. ——

Uitweerda. 15

Solwert. E.

Marsum. E.

’t Sant. 2

Farmsum. 32

Oterdum. 13

Wijwert. 4

Siddebuuren. 22

Losdorp. 8

Ten Bour. 8

Woltersum. 38

Tjansweer 23

Hellum. 9

Heveskes. 8

Wester Emden ——

Stedum. ——

Wittewijrum. ——

Crewert. 7

Totaal 212

Dorpen. Paarden zo verdronken als verongelukt.

Appingadam. 2

Spijck. 68

Berum. 53

Godlinse. 23

Colham. ——

Delfzijl. 4

Holwijrda. 21

Uitweerda. ——

Solwert. 6

Marsum. 8

’t Sant. 14

Farmsum. 68

Oterdum. 44

Wijwert. 20

Siddebuuren. 136

Losdorp. 7

Ten Bour. 4

Woltersum. 9

Tjansweer. 20

Hellum. 10

Heveskes. 40

Wester Emden. ——

Stedum. ——

Wittewijrum. 9

Crewert. 6

Totaal 572

Dorpen. Koeijen, ossen, verdronken en verongelukt.

Appingadam. 12

Spijck. 284

Berum. 256

Godlinse. 166

Colham. 1

Delfzijl. 25

Holwijrda. 63

Uitweerda. 139

Solwert. 43

Marsum. 42

’t Sant. 39

Farmsum. 273

Oterdum. 255

Wijwert. 52

Siddebuuren. 468

Losdorp. 83

Ten Bour. 33

Woltersum. 67

Tjansweer. 101

Hellum. 75

Heveskes. 174

Wester Emden 1

Stedum. 1

Wittewijrum. 65

Crewert. 41

Totaal 2759

Den 12/22 November, in het Jaar 1686, op vrijdag avond, begon de zeer vreeslijke storm, met donder, blixem, hagel en regen, en duurde dien gantschen nagt; waar door de Zee de hoogte van ruim een mans lengte over de Zeedijken vloeide, met vernieling van dezelve, en veele Zijen; zo dat het gantsche Gewest, tusschen de Stad Groningen en Delfzijl, niet dan een openbaare Zee scheen. De elende van deeze Provintie was onbeschrijfiijk. Nogthans is de inbreuk, in den daarop gevolgden watervloed, Groningerland, op Kersnacht, in het Jaar 1717, overgekoomen (behalven nog andere, ) nog jammerlijker geweest, waar van wij, op ’t Art. GRONINGEN, breeder verslag zullen doen.

De drie Onderkwartieren, waarin deeze Landstreek verdeeld is, zijn 1. Oosttradeel; 2. het Wolddeel; en 3. het Hoogland, of Hooglandsterdeel, die te zamen in zig bevatten XLV. Dorpen, waar van reeds gesprooken is, of nog nader, op de bijzondere Artikelen, zal gelprooken worden.

Zie VAN DER HOUVE, Handv. Chronijk, I. Deel, p. 171 en 172. GABBEMA, Watervl., enz.

< >