De groeiende onkerkelijkheid heeft grote gevolgen gehad voor de Ned. Herv.
Kerk. Bij de volkstelling van 1947 gaf 39,7 % van de Friese bevolking op tot de N.H.
Kerk te behoren, in 1960 38,2 % en in 1971 30,0 %. Het aantal gemeenten, dat tussen 1954 en 1964 steeg van 218 naar 229, daalde tot 180 in 1973.
Het aantal predikantsplaatsen daalde gestaag: 235 in 1954, 228 in 1964, 213 in 1973. Van die predikantsplaatsen waren in 1973 53 definitief of tijdelijk vacant.
Het ziet er naar uit, dat de daling van het aantal gemeenten en predikantsplaatsen zich de komende jaren zal voortzetten. Enerzijds worden de lasten voor de gemeenten groter (met name door de stijgende onderhoudskosten van de kerkgebouwen), anderzijds oefenen ontvolking van het platteland, ontkerkelijking en vergrijzing een negatieve invloed uit op de financiële draagkracht van de gemeenten.
In 1973 moesten 3 predikanten wegens geldtekort in de gemeente op korte termijn afvloeien. Opvallend is het feit, dat zij zich in enkele streken goed heeft gehandhaafd terwijl in andere streken een afbraakproces zich heeft voltrokken: betrekkelijke handhaving in het Weidegebied, de sterkste afname in het Zandgebied.
Ondanks deze teruggang heeft de Ned.
Herv.
Kerk de afgelopen twintig jaar een belangrijke plaats ingenomen bij het stimuleren van maatschappelijke en kerkelijke ontwikkelingen in Frl. Vooral op plaatselijk niveau werd het gesprek met Gereformeerden uitgebouwd tot een groeiende samenwerking.
In Oldeboorn en Hindeloopen hebben beide geloofsgroepen reeds één predikant. In Leeuwarden worden 2 kerkgebouwen samen met R.K.-en gebruikt.
Kanselruil en gemeenschappelijke diensten komen vrij veel voor.De samenwerking met andere geloofsgroepen komt langzamer op gang. Op provinciaal niveau is via de Provinciale Kerkvergadering het sociaal werk gestimuleerd, waarbij men o.a. tot maatschappelijk werk, de oprichting van een Dienstencentrum en de instelling van „It Skewiel” is gekomen; dit laatste is een instituut gericht op maatschappelijk hulpbetoon. Sociaal-opvoedkundig heeft de Ned. Herv. Kerk belangrijk werk verricht in de Stichting voor Geestelijke en Maatschappelijke Opbouw in Zuid-Oost Frl., terwijl in 1956 het Hervormd Vormingscentrum „De Oorsprong” bij Sint Nicolaasga werd gesticht. Ook op het gebied van het jeugd- en recreatiewerk is men actief.
Op het prov. Kerkelijk Bureau te Leeuwarden werken meer dan 20 mensen.
In de afgelopen twintig jaar zijn de orthodoxen en vrijzinnigen in de Ned. Herv. Kerk (Evangelisatie) duidelijk naar elkaar toe gegroeid. Thans komen predikanten bij elkaar om de preek gemeenschappelijk voor te bereiden. Zie voor kerkelijke organisatie in Frl., classis; zie ook diaconie, oecumene, Stichting Alde Fryske Tsjerken, Vrijzinnig-Hervormden.
