In het jaar 1928 zijn er drie oudheidkundige of heemkundige kringen of verenigingen opgericht: de Oudheidkundige Kring ‘De Vier Ambachten’ te Hulst, de Oudheidkundige Vereniging ‘De Bevelanden’ te Goes en de Oudheidkundige Kring ‘Schouwen en Duiveland’ te Zierikzee. ‘De Vier Ambachten’ had en heeft een ruime doelstelling, die in feite ook voor de andere geldt: kennis van de geschiedenis, volkskunde, taalkunde en oudheden (in dit geval van oostelijk Zeeuws-Vlaanderen en meer bepaald van de Stad en het Land van Hulst) te bevorderen en te verspreiden en vervolgens de nog aanwezige historische natuur- en cultuurmonumenten zoveel mogelijk te behouden en te herstellen.
Er was in de jaren twintig een ontluikende belangstelling voor geschiedenis en volkskunde, een bezinning op het verleden met nostalgische trekken. Het ‘moderne leven, dat zijn tempo steeds meer verhaast, doet velen terugverlangen naar de serene rust van vervlogen dagen en zoo komt het, dat velen zich wenden naar de historie en zich daarin verdiepen’, zegt Leo van Breen bij de oprichting van ‘De Vier Ambachten’.
In dezelfde sfeer is in 1928 ook de Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek opgericht; deze werd door een hervorming in 1929 in wetenschappelijke banen geleid, wat het werk ten zeerste heeft bevorderd.
De kring ‘Schouwen en Duiveland’ bleek weinig levensvatbaar en herrees 25 januari 1939 als de ‘Vereniging Stad en Lande van Schouwen-Duiveland’. Hetzelfde was het geval met ‘De Bevelanden’, die in 1975 de wederopstanding beleefde als ‘Heemkundige Kring De Bevelanden’. Een jonge loot was de ‘Heemkundige Kring Walcheren’, die 13 mei 1971 werd opgericht. Daarnaast bestaan de Heemkundige Kringen ‘Sas van Gent’ (stichtingsacte 17 maart 1969) en ‘Oud-Terneuzen’ (opgericht november 1962). Als pendant van ‘De Vier Ambachten’ kwam op 17 juli 1961 de ‘Heemkundige Kring West Zeeuwsch-Vlaanderen’.
Er blijkt in de jaren zestig en zeventig duidelijk een hernieuwde belangstelling voor het verleden te bestaan, zich uitend in een nieuwe opzet van de streekmusea, die regelmatig tentoonstellingen inrichten. De kringen geven jaarboeken en mededelingenbladen uit. Een federatief verband van de kringen is nog nauwelijks van de grond gekomen.
LITERATUUR
Geschiedenis als hobby, tentoonstelling Rijksarchief in Zeeland 1972/1973. M.P. de Bruin, Dialect in goud.
