De grote produktie van Rum uit Martinique (ca 160 000 hl per jaar) is ongeveer als volgt verdeeld: 91 000 hl die van melasse en de rest die door distillatie van rietsuikersap wordt gemaakt.
Men telt in Martinique ongeveer 100 grote rietsuikerplantages en omstreeks 50 rumfabrikanten. De hoofdstad, Fortde-France, is een typische rumplaats. Het stoffige plein waarop het standbeeld van Joséphine de Beauharnais prijkt is over de volle lengte van een van de zijden omzoomd met kantoren en winkels van stuwadoors van Rum, waar de kisten tot het plafond reiken. Het hoofdbekken van de haven loopt eigenaardig ver door in het stadsgebied en de tijdens een cruise aanleggende passagiersschepen doen met hun hoge opbouw misplaatst aan te midden van de huizen, als gold het hier een avenue te water. Af en toe zag men trage rookpluimpjes kringelen boven een vrachtschip dat met een lading Rum afvoer naar het andere eind van de wereld.
Tot het begin van onze eeuw ging Martinique prat op een hoofdstad die heel anders was dan het opzichtige en rommelige Fort-de-France, namelijk SaintPierre, de rijkste stad van alle Antilliaanse eilanden. De ruïnes van deze stad zijn nog te zien: mooie geplaveide straten waarover nu kolkend en ruisend de van de bergen stromende beken lopen en verpletterde huizen waarop nu wilde bananebomen, wingerden en mangabomen groeien. In enkele seconden vaagde een uitbarsting van de vlakbij gelegen montagne Pelée deze stad met haar 40 000 inwoners van de aardbodem weg. Toch zijn enkele firma’s in dit troosteloze landschap opnieuw begonnen in Saint-Pierre, langs een strand van zwart vulkanisch zand. De plantages van de Rum Saint-James, een van de bekendste ter wereld, liggen in deze omgeving.
Er mogen dan 50 distillateurs van Rum zijn, op Martinique wordt gezegd dat deze industrie in handen is van 10 families. Zo’n 20 jaar geleden leidde deze toestand tot een in de geschiedenis waarschijnlijk unieke gebeurtenis: ‘de staking van de 10 families’. De plantagebezitters vonden destijds dat ze door te hoge belastingen werden geruïneerd. Toen het suikerriet rijp werd, was het enige produkt van het eiland gereed voor de verwerking. De vertegenwoordigers van de 10 families verklaarden toen tegenover de volksvertegenwoordigers en de prefect: ‘Wij gaan in staking. We kunnen het jaren zonder winst uitzingen.
Denkt u dat de Staat dat ook kan? Zonder suiker geen Rum en geen belasting. Zou het niet tijd worden dat we op een redelijke basis tot overeenstemming komen?’
Aan de op basis van rietsuikersap gemaakte Rums wordt soms dunder (een na de distillatie in de ketel achterblijvend residu dat men doorgaans langzaam vergist) toegevoegd, maar niet altijd. De Rums die al rijpend op fust geen kleur krijgen worden Grappe Blanche genoemd. Ze worden voornamelijk op het eiland geconsumeerd of gebruikt voor het maken van de beroemde punch van Martinique.
Deze punch van Martinique is waarschijnlijk van Britse oorsprong. Het recept ervan luidt als volgt: Rum, suikersiroop van rietsuiker en een schijfje citroen. Vóór de inflatie kon men voor 3 frank een fles Rum, een fles suikersiroop en een beker kopen, maar de prijzen liggen nu heel anders. Door de export naar Frankrijk van de rietsuikersiroop heeft de firma Duquesne de punch van Martinique in het moederland tot een populaire drank gemaakt.
Er is één Rum uit Martinique die voor 60% wordt gemaakt van vergiste dunder en voor 40% van geconcentreerde rietsuikersiroop, namelijk de Rum SaintJames, verkocht in de welbekende vierkante flessen. Zijn donkere kleur en zijn aroma onderscheiden hem van vrijwel alle andere.
De van melasse gemaakte Rums vergisten met de dunder en worden bijgekleurd met karamel. De duurste in dit genre worden Grand Arôme genoemd. Ze worden gemaakt door langzame vergisting die 8 tot 12 dagen duurt. Zwaar en rijk kunnen ze de vergelijking met de op Jamaica gemaakte Rums van het genre Wedderburn doorstaan.
Velen beschouwen de Rum Clément, wit of donker, als de prins onder de produkten van Martinique. De dicht bij het François geheten dorp gelegen distilleerderij is alle grootdoenerij vreemd. Het suikerriet wordt in door arbeiders voortgeduwde of door een kleine locomotief getrokken wagentjes over een smalspoor aangevoerd, waarna een lopende band ze voert naar de rollen die ze uitpersen. Het dikke sap vloeit in reservoirs en de uitgeperste rietstengels glijden in een tobo-
gan. De via dit procédé verkregen sappen worden tot Rums van allerlei kwaliteiten verwerkt. M. Charles Clément een keurige en allercharmantste man legt persoonlijk uit dat de beste tot 12 jaar toe op fust rijpen.
De Duquesne Rum - een ander goed merk - wordt in het zuiden van het eiland gedistilleerd. Een gedeelte - de witte Rum - wordt verkocht onder de merknaam Genippa en de rest, gerijpt in het magazijn, onder de Appellation Grand’Case (zilverkleurig etiket, 3 jaar oud) en ‘Val d’Or’ (goudkleurig etiket, 10 jaar oud). Duquesne is een familiebedrijf, geleid door M.O. des Grottes.
De Rums die worden gemaakt door distillatie van melasse worden altijd geproduceerd in dicht bij de grote suikerraffinaderijen gelegen distilleerderijen. Veel zijn het er niet. De grootste zijn gevestigd in Vive (deze wordt geleid door Fernand Clerc die met zijn 135 kilo beslist de dikste producent van het eiland is), in Gaüon, Rivière-Salée, François en Lareinty. De distilleerderijen die suikerrietsap verwerken zijn numeriek in de meerderheid.
Martinique produceert nog enkele andere gedistilleerde dranken, waarvan sommige op basis van Rum: Punch met inheemse rum, in de handel gebracht door de firma Dogue; anisette, triple sec, crème d’orange en andere likeuren. Het is vooral de sinaasappel die ze hun smaak geeft, met name de maduva, messica en maïtina.
