Selectieve waarneming (ook selectieve perceptie genoemd), is het ver¬schijnsel dat personen een bepaalde uiting wél waarnemen, als die aanhaakt aan hun bestaande predisposities (attitudes, gevoelens, belangstelling), maar een andere uiting niet of vervormd. Deze ‘vervorming’ kan op drie manieren plaatsvinden:
1. De persoon neemt minder waar, dan wat er objectief aanwezig is. De rest ‘ziet hij over het hoofd’, omdat hij of zij het niet verwacht.
Voorbeeld: Een automobilist neemt E-wegnummers niet waar, omdat hij uitsluitend op de A-nummering van wegen let, hoewel beide bordjes vlak boven elkaar langs de snelwegen zijn aange¬bracht.
2. De persoon neemt meer waar, dan wat er objectief aanwezig is, doordat hij of zij dat meer automatisch verwacht. Voorbeeld: Iemand meent de aanbeveling ‘Heerlijk, Helder, Heineken’ te hebben gehoord in een radio-commercial, terwijl er alleen voor een speciale promotion t.b.v. dit biermerk werd geadverteerd.
3. De persoon neemt iets anders waar, dan wat er objectief aanwe¬zig is, doordat dit andere meer strookt met zijn of haar verwach¬tingspatroon.
Voorbeeld: Na confrontatie met 5 TV-commercials, waaronder één van Mobil, antwoordt een geïnterviewde op de vraag welke hij het interessantste vond: ‘Die voor Shell, want daar ben ik zelf pompbediende’.
Iemand vertaalt de aanduiding P + R op een ANWB-paal als ‘Parkeren en Recreatie’ i.p.v. ‘Parking and Rail’ (parkeerplaats bij een metro- of NS-station), of iemand ziet een blauw ver-keersbord, waarop een man is afgebeeld, die hand-in-hand loopt met een klein kind, en denkt dat dit een waarschuwing tegen kinderlokkers aanduidt.
