De geschiedenis van het ballet in de Verenigde Staten begon met het bezoek van Europese, vooral Franse en Engelse, dansers en groepen. Tot de jaren 1930 was er weinig sprake van een eigen balletcultuur.
Er waren geen dansers, geen groepen en geen koreografen. Wel vonden er veel gastoptredens plaats.De vroegste sporen van danskunst in de V.S. vinden we omstreeks 1735. Henry Holt, een Engels danser, bracht de danskunst naar Amerika in de vorm van pantomimes en harlequinades. In 1792 gaven Alexander en Mme Placide, Franse dansers, een voorstelling te New York met in de rolverdeling de eerste professionele Amerikaanse danser: John Durang. Mme Placide bleef in New Orleans, reconstrueerde er balletten van Jean Georges Noverre en van Jean Dauberval en schreef enkele eigen werkjes. Zij was derhalve de eerste Amerikaanse koreografe. De belangrijkste steden op dat ogenblik waren New York, Philadelphia, New Orleans en Charleston.
In 1821 introduceerde Claude Labasse, een Frans balletmeester, de klassieke techniek en het romantische ballet. In de volgende periode was er een werkelijke parade van beroemde dansers en koreografen in de V.S.: Paul Taglioni, Marius Petipa, Fanny Elssler, Cesare en Serafima Cecchetti, Carlotta Brianza, Adeline Genée, Anna Pavlova, Michail Mordkin, Adolf Bolm, e.a. Naast deze buitenlanders had men twee danseressen van eigen bodem, Augusta Maywood en Mary Ann Lee. Er werden ook scholen opgericht, in Philadelphia en in New York. Zoals overal elders bracht het optreden van de Ballets Russes een ware renovatie van de balletkunst mee. Uit deze groep zou trouwens de grootste persoonlijkheid van het Amerikaanse ballet komen: George Balanchine.
In 1934 stichtten Lincoln Kirstein en Edward Warburg The American Ballet. Een jaartje later werd Balanchine balletmeester aan de
Metropolitan, de opera van New York. Het jaar 1935 moet dan ook gezien worden als de werkelijke start van de hedendaagse Amerikaanse balletkunst, want toen werd The American Ballet het officiële gezelschap van de Metropolitan.
In 1936 vormde Kirstein The Ballet Caravan, waar jonge koreografen de gelegenheid kregen om werken te monteren. In 1941 gaf Nelson A. Rockefeller opdracht aan Kirstein om een reisgroep te vormen, The American Ballet Caravan, met als kern de dansers van The American Ballet. Bij de terugkeer van een tournee in Zuid-Amerika werd de groep ontbonden wegens de Tweede Wereldoorlog. Nochtans had The American Ballet de weg geëffend voor de oprichting van het New York City Ballet. Onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog stichtten Kirstein en Balanchine een nieuwe groep: The Ballet Society.
Onder impuls van Morton Baum werd dit gezelschap de vaste groep van het New York City Center en de naam veranderde in New York City Ballet met The School of American Ballet als de officiële school. Het New York City Ballet is de vroegste en voornaamste vertegenwoordiger van het klassieke ballet in de V.S. De methode en de stijl van de school en het gezelschap zijn Russisch. Zeer typisch voor Amerikaanse dansers zijn de lange benen. De expressie is vaak koel als gevolg van de esthetische opvattingen van Balanchine, de hoofdkoreograaf. Als belangrijkste namen bij het New York City Ballet dienen vernoemd: Lincoln Kirstein als algemeen directeur, George Balanchine als koreograaf en balletmeester, John Taras als balletmeester, Robert Irving als dirigent en Barbara Karinska als kostuum- en decorontwerpster. Tot de voornaamste dansers behoren: Suzanne Farell, Melissa Hayden, Patricia McBride, Violette Verdy, Jacques d’Amboise, Edward Villella, Kay Mazzo, Peter Martins, Jean-Pierre Bonnefous, Nicholas Magallanes, Peter Schaufuss, Patricia Neary.
Het repertoire bestaat uit een enorm uitgebreide lijst balletten, zowel in het klassieke als in het moderne genre. Een groot onderdeel vormen de neoklassieke abstracte balletten van Balanchine. Enkele belangrijke voorbeelden zijn: De vuurvogel, Het zwanenmeer, The Cage, Lilac Garden, Afternoon of a Faun, La Valse, Agon, Apollon Musagète, Serenade, Don Quichotte, Harlequinade, Ballet Imperial, Stars and Stripes, Age of Anxiety, Fanfare, The Duel.
Een andere klassieke balletgroep van belang is het American Ballet Theatre. Deze groep werd in 1939 te New York opgericht o.l.v. Lucia Chase. Ook daar zijn veel beroemde dansers en koreografen aan verbonden. Evenals het New York City Ballet brengt The American Ballet Theatre klassiekers, maar typisch voor het repertoire zijn o.a. Billy the Kid, Pillar of Fire, Fancy Free, Interplay, Fall River Legend,
Rodeo, Freule Julie en Etudes. Tot de voornaamste koreografen behoren o.a. Michel Fokine, Adolf Bolm, Michail Mordkin, Anton Dolin, Antony Tudor, Agnes de Mille, Eugène Loring, Leonide Massine, Jerome Robbins, Keith Lester, Frederick Ashton en Kenneth McMillan. De bekendste dansers van het American Ballet Theatre zijn: Nora Kay, Alicia Alonso, John Kriza, Alicia Markova, Rosella Hightower, Georges Skibine, André Eglevsky, Paul Petroff, Tatiana Riaboesjinska, Tamara Toemanova, Diane Adams, Melissa Hayden, Maria Tallchief, Lupe Serrano, Violette Verdy, Scott Douglas, Toni Lander, Natalia Makarova, Michail Barisjnikov, Cynthia Gregory en Ivan Nagy. Het American Ballet Theatre was de eerste Amerikaanse groep om in de U.S.S.R. te dansen in 1960.
In 1954 werd te New York het Robert Joffrey Ballet Concert opgericht. Deze groep onderging een paar naamsveranderingen die met reorganisaties gepaard gingen: in 1956 Robert Joffrey’s Theatre Dancers en in 1958 Robert Joffrey Theatre Ballet. Vanaf i960 kende de groep een felle uitbreiding en wierf een eigen orkest aan. Het gezelschap kreeg weer een nieuwe naam: het Robert Joffrey Ballet. Hoewel de oprichting te New York gebeurde, danste het ballet pas in 1966 voor de eerste maal in het City Center. Het succes was zo groot dat Morton Baum hen vroeg als vast gezelschap van het theater.
Ogenblik om definitief van naam te veranderen: het City Center Joffrey Ballet. Directeur is Robert Joffrey, de voornaamste koreograaf is Gerald Arpino en de school het American Ballet Center.
Het Harkness Ballet werd in 1964 te New York opgericht door Rebekah Harkness. Achtereenvolgens waren George Skibine, Brian McDonald en Benjamin Harkarvy artistiek directeur. In 1965 kwam het Harkness Youth Ballet tot stand en werd het Harkness House geopend. Het diende als tehuis voor de groep en omvatte een school en een gallerij. In 1970 verving het Youth Ballet het eigenlijke gezelschap met Ben Stevenson als directeur. In 1974 opende men een eigen schouwburg te New York. Nochtans werd het gezelschap in 1975 ontbonden.
Het Dance Theatre of Harlem dat door Arthur Mitchell opgericht werd te New York in 1968 is het eerste klassiek gerichte gezelschap dat volledig uit zwarte dansers bestaat. Naast koreografieën van Mitchell zelf worden ook regelmatig werken van Balanchine en Robbins gebracht.
Andere klassieke balletten in de V.S. waren of zijn: het Ballet Intime (de eerste Amerikaanse balletgroep van Adolf Bolm uit 1916), het Ballets USA van Jerome Robbins, het Ballet International van de Marquis de Cuevas, het Ballets 1933 van George Balanchine en Boris Kochno en de ontelbare lokale balletgroepen als het Boston Ballet, het Philadelphia Ballet, het Chicago Ballet, het Connecticut Ballet, het Pennsylvania Ballet, het San Francisco Ballet, het Pittsburgh Ballet, het Washington Ballet, het Kansas City Ballet, het Houston Ballet, het Wisconsin Ballet, het San Diego Ballet, enz. Daarenboven is het niet overdreven te zeggen dat er honderden kleinere privé-groepen bestaan die regelmatig optreden. Een zeer speciale groep is wel het Gloxina Trocadero Ballet de Monte Carlo dat volledig uit mannen bestaat die in tutu en op pointes dansen.
Ook het dansonderricht is zeer verspreid in de V.S. Alle belangrijke balletgroepen hebben een eigen school en daarnaast bestaat aan de meeste hogescholen een dansafdeling. Een groot aantal dansers en koreografen heeft een privé-studio. Ondanks de nog korte bestaansperiode van het Amerikaanse ballet, is het na Rusland toonaangevend op klassiek gebied. Even belangrijk in de V.S. is het modern ballet. Daar ontstond trouwens ook het jazzballet.
Rond de eeuwwisseling en even voor de opkomst van het expressionistische ballet in de Centraaleuropese school in Duitsland ontstond in Amerika een soortgelijke strekking. Dansers en koreografen gingen zich afwenden van het klassieke ballet en de moderne danskunst invoeren. Het zijn Isadora Duncan, Ruth St. Denis, Ted Shawn, Martha Graham, Doris Humphrey en vele anderen. Deze mensen oefenden een grote invloed uit op de danskunst in Europa en Duitsland in het bijzonder. De moderne Amerikaanse dans heeft talrijke volgelingen gekregen. Het grote succes van deze beweging is mee te verklaren doordat er in die periode geen klassieke traditie was.
De kunst van Isadora Duncan lag dicht bij de pantomime en was erg individueel getint. Eigenlijk deed ze aan zuivere improvisatie. Daardoor was haar kunst gedoemd samen met haar te verdwijnen. Nochtans oefende zij een grote invloed uit op de dans en op de kunst in het algemeen. Michel Fokine o.a. erkende haar waarde als expressieve kunstenares.
Ruth St. Denis richtte met haar partner en echtgenoot Ted Shawn de Denishawnschool en -groep op in 1913. Hier werden alle stijlen en technieken onderwezen. De school kende een grote uitbreiding tot het Denishawn House in New York. In 1940 stichtte zij met de danseres La Méri de School of Natya te New York.
Ted Shawn vormde een mannengezelschap, The Men Dancers. Shawn was van groot belang voor de herwaardering van de mannelijke danser in Amerika. In 1940 organiseerde hij voor het eerst het Jacobs Pillow Dance Festival dat in 1949 leidde tot de bouw van een danscentrum met dezelfde naam. Elk jaar worden hier zomerstages en dansfestivals ingericht.
Doris Humphrey stichtte in 1928 samen met Charles Weidmann een groep en een school. Later werd zij koreografe en artistiek directrice van de José Limon groep. In 1955 riep zij samen met Martha Hill het Julliard Dance Theatre in het leven.
Martha Graham is wel de belangrijkste persoonlijkheid op het gebied van de moderne dans, niet alleen in Amerika maar over heel de wereld. Zij was leerlinge van Denis en Shawn, maar ging vlug haar eigen richting uit. Zij ontwierp een volledig nieuw danssysteem met originele bewegingen en typische hoekige gestes. Haar stijl is zeer theatraal, maar in de goede betekenis van het woord. De bewegingen moeten geboren worden uit de idee. De onderwerpen van haar balletten zijn steeds veelomvattend: ze zijn op elke toeschouwer van toepassing.
Haar werk vond een hoogtepunt in de grote avondvullende werken als Letter to the World, Deaths and Entrances, Every Soul is a Circus, Appalachian Spring. Er zijn twee gezelschappen van Martha Graham buiten de V.S., het Batscheva Ballet in Tel Aviv, opgericht in 1964 en de London Contemporary Dance Co, opgericht in 1967.
Na de oorlog werden verscheidene moderne dansgroepen gesticht. De belangrijkste daarvan is het José Limon American Dance Theatre, opgericht in 1947. Andere zijn: de Merce Cunningham Dance Co., opgericht in 1952, de Pearl Lang Dance Co. van 1952, de Paul Taylor Co. (1954), het Alvin Ailey American Dance Theatre (1958) dat in 1972 het Alvin Aily City Center Dance Theatre werd en nu beschouwd wordt als de beste moderne negerdansgroep; de Louis Falco Dance Co. (1968), het Dance Theatre of Alwin Nikolais (1969) en de Bella Lewitzky Dance Co. (1969).
Wanneer men het Amerikaanse maandblad Dance Magazine doorneemt, krijgt men de indruk dat in de V.S. iedereen een dansgroep leidt of op zijn minst zelf danst. Ter illustratie een greep uit de reeks groepen die thans de V.S. doorkruisen: N.Y. Chamber Dance Group, Judith Scott Dance Theatre, Sandra Stewart Dance Theatre Choreographers’ Concert, Elaine Summers Dance and Film Co., Laura Dean Dance Co., Theatre Dance Collection, Kenneth King and dancers, Linea Dance Co., Concert Dance Co. of Boston, Rod Rodgers Dance Co., Laura Foreman Dance Theatre, Dance L.A., Michael Sullivan Dance Co., Margot Colbert Ballet, Sara Rudner Perfg Ensemble, Danny Daniel’s Dance America, Greenhouse Dance Ensemble, Margot Grimmer American Dance Co., Ze’eva Cohen Solo Dance Repertory, Bill Evans Dance Co., Eliot Feld Ballet...
Zie ook: modern ballet, jazzballet, tapdans.
