De grote encyclopedie van het antiek

Jan Durdik en anderen (1970)

Gepubliceerd op 02-12-2020

Trompe I'oeil

betekenis & definitie

illusionisme in de kunst met het oogmerk de beschouwer bij de neus te nemen, beoefend op tal van manieren. Komt bij keramiek meestal voor bij tinverglaasd vaatwerk, zoals terrines, gemodelleerd en gekleurd in de vorm van groenten, vruchten of dood gevogelte, en borden, die voorzien zijn van realistisch geboetseerde groenten, vruchten en noten.

Populair in de 18de eeuw. Men neemt algemeen aan dat deze decoratie is ontstaan uit de geprofileerde decoratie van Lucca della Robbia. Vooral bij faience uit Straatsburg komt deze decoratie veel voor, evenals in Nevers en Brussel. In Meissen werden terrines in deze vorm van porselein gemaakt. Deze benaming wordt ook gebruikt voor het décor bois en voor de geboetseerde pasteitjes en gevogelte dat in lichtgeel steengoed (caneware) door o.a. Wedgwood werd gemaakt.

In de meubelkunst wist men in kabinetten en schrijfmeubelen in een middenvak een diepte-effect te suggereren met diagonaal geplaatste spiegeltjes. In de renaissance toonden de Italianen zich meester in het suggereren van diepte door plastisch aandoende vormen in intarsia-techniek. Ook de spiegel aan de achterwand van de trumeau is een geval van trompe I'oeil. Aan het trompe I'oeil verwante vormen zijn de boeren bedriegertjes, perspectiefkasten en rarekiekkasten.

< >