De grote encyclopedie van het antiek

Jan Durdik en anderen (1970)

Gepubliceerd op 02-12-2020

Serabent

betekenis & definitie

Perz. tapijt, vervaardigd in het district Serabent, West-Perzië, dat wordt gekenmerkt door een vlamvormig motief met naar links of rechts omgebogen punt. het zgn. Serabentmotief.

Grondkleur rood of blauw; de Serabentmotieven zijn over het gehele veld in rijen aangebracht. De randen zijn versierd met ranken en arabesken, waartussen bloemen en bladeren, de ketting is van katoen, de pool van wol, met Ghiordes-knoop geknoopt. Knoopdichtheid ca. 800-1800 knopen per dm2. De fijnste uitvoering van de Serabent-tapijten zijn de Mir-tapijten die dezelfde motieven vertonen maar zeer fijn zijn geknoopt. Serabent-motief of bota-motief (ook aangeduid met min of meer impressionistische benamingen als peermotief, sjaalmotief. vlammotief, denneappelmolief of traanmotief), zeer veel voorkomend motief bij Oosterse, vooral Perzische tapijten en genoemd naar de Serabent-tapijten, waarvoor het motief kenmerkend is. Komt voor in allerlei variaties, op de grondvorm van een ovale of peervorm met naar links of rechts gebogen spits.

De benaming bótehmotief is afkomstig van de vorstelijke bloem, de Mir-i-bota, voorkomend in de oude Perzische keizerskroon. De overige benamingen zijn ontstaan in een poging de herkomst en betekenis van het motief te achterhalen; zo kan men in dit motief bijv. het vlammotief zien, symbool van de Perzische vuuraanbidders; de denneappel is een oud symbool voor het eeuwige leven. Anderen beschouwen het als een symbolisering van de rivier de Ganges of herkennen het als een stilering van de tot vuist geknepen hand. door de oude Perzische vorsten als zegel gebruikt bij de ondertekening van verdragen, en zo zijn er nog talrijke benamingen en verklaringen voor deze vorm. Het Serabent-motief is op de tapijten hetzij in rijen aangebracht, waarbij de punten behalve bij de Serabent en de Shiraz in tegengestelde richting zijn omgebogen, dan wel over het hele middenveld gestrooid.

< >