noemt men het vaste, grijsachtige laagje, dat zich in toestellen, waarin melk verhit wordt of waar hete melk doorstroomt, op den duur afzet. In pasteuriseerwerktuigen belemmert het in hoge mate het transport van de warmte door de metalen wand.
In buizen kan de laag zó dik worden, dat de doorstroming van de vloeistof sterk belemmerd wordt. M. is laagsgewijze opgebouwd en bestaat deels uit zouten en ook enige organische bestanddelen uit de melk, anderdeels uit kalkzouten afkomstig uit het water, dat bij het schoonmaken gebruikt is. Deze worden daaruit door de alkalische reinigingsmiddelen neergeslagen.