Iconenbeslag zijn (edel)metalen bekleding van iconen. Een beslag dient een praktisch doel: het beschermt de icoon tegen invloeden van buitenaf (kaarswalm, stof, beschadigingen). Tevens omhult het de icoon op feestelijke wijze, zoals de reliekschrijn dat doet met de relikwie.
Ook het gebruik om iconen te kussen zal tot het ontstaan van beschermende omhulsels hebben bijgedragen. Een andere vergelijking vormen de kostbare banden om middeleeuwse evangelieboeken. Waarschijnlijk vanaf de dertiende eeuw voorzag men iconen van een uit edel metaal bestaand randbeslag. In de loop van de geschiedenis ontwikkelen zich meerdere vormen van beslag: de basma, de oklad, de riza en de tzata. Op den duur liet men het schilderwerk achter het beslag achterwege en schilderde alleen nog maar de zichtbare delen van de afgebeelde personen, een praktijk die veraf staat van de ‘echte’ krachtige iconenkunst. Het beslag is geen authentiek onderdeel van de icoon, maar ook geen toevallige ‘toegift’, geen accessoire, maar een gewaad dat, eenmaal aangetrokken, samen met de draagster oud wordt.
