Encyclopedie voor Iedereen

John Kooy (1933)

Gepubliceerd op 22-05-2021

China

betekenis & definitie

republiek in O.-Azië, omvat eigenlijk C. (22 prov., 431 mill. inw.) en de betrekk. onafhank. nevenlanden Tibet en O.-Turkestan. Kustlijn langs Z.- en 0.Chin.

Zee en Gele Zee 5000 km, W. en Z. bergland, N. hoogvlakte, O. vlak, m/d voorn, rivieren (Hoang-ho, Jang-tseKiang) en meren. Klimaat i/h N. continentaal, Z. subtropisch; hoofdmiddel v. bestaan landb. (rijst, tarwe, gierst, maïs, suiker, thee, sojaboonen), zijdeteelt en handwerksnijverheid (zijde, porselein, lakwerk). Wel bevat de bodem goud, zilver, ijzer, koper, tin, kwik, lood, steenkool, zout, maar de mijnbouw is weinig ontwikkeld; uitv. v. ruwe zijde, boonen, olie, katoen en (achteruitgaande) thee. Hoofdst. tot 1928 Peking, daarna Nanking. De voorn, godsdiensten zijn Taoïsme, Confucianisme en Boeddhisme, terwijl er nog 30 mill. Mohammedanen en 2,5 mill. Katholieken wonen.C. heeft een oude beschaving, die tot 2200 v. Chr. teruggaat m/d dynastieën Hia, Sjang en Tsjou; reeds 400 v. Chr. onderhield C. betrekkingen met W.-Aziê en Indié, 221 bouwde, het den Chin. Muur, maar i/d 10e eeuw verviel het rijk door invallen v. Tartaren. 1279 hereenigd onder den Mongolenkhan Koeblai, onder de Mingdynastie (1368/1644) contact met Europa, sinds 1581 binnendringen, 17e/18e eeuw korte vrijheid v/h Christendom en verovering v. Tibet en Mongolië; conflicten met Westersche mogendheden (oorlog met Engeland om het invoerverbod v. opium 1840/’4 2) volgden en eindigden met toenemenden invloed v/h Westen. 1875 conflict met Japan, 1882/’85 met Frankrijk, 1894/’95 met Japan, waarbij Formosa en Korea afgestaan moesten worden, 1900 Bokseroproer tegen de Europeanen, 1911 opstand v. Z.-China, 1912 uitroeping v/d republiek. In den wereldoorlog werd C. gedwongen de zijde der Entente te kiezen; daarna oneenigheid tusschen N.- en Z.China en algemeene chaos, waarvan Japan gebruik heeft gemaakt om militair op te treden en Mandsjoerije te bezetten en tot onafh.republiekMandsjoekwo te verklaren. De Jap.-Chin. strijd werd 1933 aanleiding tot Japan’s uittreden u/d Volkenbond.