Hidde Haisma

Hoogleraar Farmaceutische Genmodulatie

Gepubliceerd op 08-12-2016

Gendoping

betekenis & definitie

Gendoping is de overdracht van genetisch materiaal of genetisch gemodificeerde cellen voor het verbeteren van de sportprestatie.

Genetische doping wordt gedefinieerd als “het niet-therapeutisch gebruik van genen, genetische bouwstenen en/of cellen die de mogelijkheid hebben de sportprestaties te verbeteren”. Het Internationaal Olympisch Comité en de World Anti-Doping Agency (WADA) hebben genetische doping opgenomen in hun lijst van verboden methoden.
Met de bekendmaking van het complete menselijke genoom, bestaande uit ongeveer 25.000 verschillende genen, ontstaan nieuwe mogelijkheden voor diagnose en behandeling van een grote verscheidenheid aan ziekten. Ook het voorspellen van het risico voor het ontwikkelen van sportblessures op basis van het genoom behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast kunnen genetische gegevens worden gebruikt voor het voorspellen van sportprestaties.
Op basis van de genetische informatie kunnen nieuwe therapieën worden ontwikkeld, waaronder gentherapie. Voor sporters is gentherapie interessant, aangezien het onder andere de behandeling van sportblessures kan verbeteren.. Het gaat hierbij met name om het versnelt herstel van pees- en kraakbeenletsels. Daarnaast zouden sporters de mogelijkheid hebben gentherapie te gebruiken om hun prestaties te verbeteren.
De belangrijkste kandidaat genen voor genetische doping zijn erytropoëtine (EPO), groeifactoren, myostatine-remmers en endorfine. Het niet therapeutische en ongecontroleerde gebruik van gentherapie door sporters kan leiden tot ernstige gezondheidsschade. Het is onwaarschijnlijk dat binnenkort een doelmatige detectiemethode voor genetische doping wordt ontwikkeld. Bovendien is het de vraag of bestaande regels voor de toepassing van genetische materialen voldoende zijn om ongecontroleerd gebruik te voorkomen.