Mensen hebben een vooroordeel als ze een opvatting generaliseren over een hele groep. Meestal wordt een foutief én negatief vooroordeel bedoeld. Het zijn overtuigingen die niet alleen rationeel zijn maar ook emotioneel een betekenis hebben. Het begrip vooroordeel valt bijna altijd samen met het begrip stereotype. Blanken zijn ongastvrij. Werklozen zijn te lui om te werken. Arabieren zijn onbetrouwbaar. Joden zijn handig met geld. Molukkers zijn agressief. Aziaten werken hard. Zwarten zijn lui. Islamieten zijn agressief. Ambtenaren zijn inefficiënt. Amerikanen vinden zich superieur.
Na de storm ‘Katrina’ die in 2005 New Orleans verwoestte waren de onderschriften bij bijgaande foto’s interessant. Onder de rechterfoto stond dat de mensen frisdrank gevonden hadden. Bij de linkerfoto stond dat er een supermarkt geplunderd was. Het persbureau heeft later onder druk deze nieuwsfoto’s teruggetrokken. Het zwart-blank verschil (ook man-vrouw verschil?) leidde blijkbaar tot de verschillende oordelen.
Waarom vooroordelen?
Vooroordelen over een ándere groep lezen altijd lekker makkelijk. ‘Daar zit inderdaad wel wat in’ dacht u wellicht bij de opsomming hierboven. Bij de eigen groep had u waarschijnlijk bedenkingen: ‘Dat is overdreven, dat geldt niet voor iedereen, wat een schrik dat het zomaar op papier staat’, etc. Een vooroordeel over een andere groep verheft de eigen groep. Door de schoonfamilie negatief af te schilderen komt de eigen familie beter uit de verf.
Vooroordelen afbouwen.
Herkent u het verschijnsel dat u een negatieve taboegedachte in uzelf naar boven voelt komen? Meestal drukken we die beelden / vooroordelen snel weg. We schrikken: zo willen we niet zijn. Dat betekent echter dat die gedachtes en gevoelens waarschijnlijk onderhuids hun invloed blijven hebben en dat er een spanningsveld ontstaat.
Om vooroordelen af te bouwen is het allereerst noodzakelijk om u van dat oordeel bewust te zijn. Belangrijk is ook om er rustig, zonder schuldgevoel naar te kunnen kijken. Vervolgens wilt u waarschijnlijk weten of het een vooroordeel is of misschien waarheid. U kunt dan feiten verzamelen, contact leggen met mensen uit de betreffende groep, boeken lezen, etc. Het is bovendien effectief als u er over na denkt waar uw vooroordeel vandaan komt. Misschien heeft een geliefd persoon die mening ooit bij u ingeplant. Misschien hebt u behoefte aan negatieve oordelen over een ándere groep om u positief over de eigen groep te kunnen voelen. Door deze stappen te doorlopen kunt een vooroordeel langzaam afbouwen.
