Vijf weetjes over Turkije en Turkse Nederlanders:
- Turken kunnen een trots zelfwaardegevoel ontlenen aan de rijke historie van het Ottomaanse rijk (13e – 20e eeuw). De Turkse taal wordt bovendien buiten Turkije in veel landen gesproken, o.a. in Turkmenië, Oezbekistan, Kazachstan, Azerbeidzjan en Kirgizië. Turkije wordt een steeds machtiger land: het bepaalt sinds een aantal jaren door zijn stuwdammen de watertoevoer naar Irak en Syrië.
- Turkije bestaat uit veel etnische groepen: o.a. de Lazen, Armeniërs, Turkmenen en Tsjetsjenen. Het Turkse nationalisme is zo krachtig omdat de regering die vele verschillende groepen bij elkaar wil houden. De afscheidingsbeweging van de Koerden is mede daarom zwaar onderdrukt.
- Turken vormen in Nederland een veel hechtere groep dan bijvoorbeeld de Marokkanen. Turken hebben veel meer sportverenigingen, gezelligheidsverenigingen, etc. De sociale verbondenheid en de sociale controle is groot.
- In de Turkse gemeenschap is de massamoord op de Armeniërs (1915-1917) in het Ottomaanse Rijk een moeilijk onderwerp. De massamoord wordt van officiële Turkse zijde ontkend.
- Turkije is geen Arabisch land. Het is wel islamitisch. Maar de taal is niet Arabisch en het schrift ook niet. Turken voelen zich ook geen Arabier. In Nederland wordt ‘islamitisch’ en ‘Arabisch’ vaak verward.
Turk of Turkse man?
Voelt u ook een verschil tussen ‘Turk’ en ‘Turkse man’? Klinkt het woord ‘Turk’ te hard? Verzachten we dat door er een bijvoeglijk naamwoord van te maken? Turkse pianist, joodse musicus, zwarte leraar, Surinaamse zakenman, Creoolse vrouw, Marokkaanse student.
Ik kan me goed voorstellen dat het schadelijk kan zijn voor iemands zelfwaardegevoel als de naam van de eigen groep een negatieve klank heeft.
Vieze Turk.
Kent u de uitdrukking Je ziet er zo vies uit als een Turk? Die uitdrukking werd in de jaren vijftig vooral gebruikt als je nagels vies waren. Het was een tijd dat er nog geen Turken in Nederland waren. Een ‘Turk’ was in de negentiende eeuw een onderdeel van een schip. Het was de kruiskoppeling die de verbinding vormde tussen de aandrijfas uit de motor en de as die de schroef deed draaien. Die koppeling moest altijd gesmeerd zijn en was dus “vies”. Met de komst van Turken is het gebruik van deze uitdrukking verminderd.
