Ik denk dat vrijwel alle lezers onderwijs belangrijk vinden. Er is immers geen enkele instelling waar jongeren zo langdurig beïnvloed kunnen worden. Ze kunnen er leren op welke manier je kunt slagen in de samenleving. In feite betekent dat overigens dat ze leren zich te gedragen zoals de meerderheidscultuur dat wenselijk vindt.
Voor sommige bevolkingsgroepen is onderwijs echter een vijandige instelling. Voor hen is onderwijs een instantie die je kinderen van je vervreemdt. Dat komt in Nederland het duidelijkst naar voren bij een deel van de Roma, Sinti en woonwagenbewoners (de ‘zigeuners’). Onderwijs wordt door hen gezien als een institutie van de ‘burgers’. De overtuiging is (was?) dat je je kinderen kwijtraakt als ze naar school gaan. In de Amerikaanse zwarte gettocultuur bestaat vaak dezelfde overtuiging: ‘school is white’. Ook hier bestaat, naast het verlangen naar vooruitgang door onderwijs, de afkeer van het instituut dat onderdrukkend is. Een deel van de Marokkaanse Berbers heeft vanuit Marokko dezelfde overtuiging meegenomen. Op school mocht de Berber-moedertaal niet worden gesproken, de kinderen werden onderwezen in het Arabisch, een vreemde, vaak als vijandig ervaren taal. Voor Koerden geldt hetzelfde. Zij mochten op school geen Koerdisch spreken. Het onderwijs werd uitsluitend in het Turks gegeven.
Gilligan wijst er op de algemeenheid van dit verschijnsel. Groepen die langdurig aan de rand van de samenleving hebben gestaan, gaan op den duur onderwijs zien als een vijandige instelling. Zij hebben dan vaak geen enkel vertrouwen meer in de instituties van de meerderheidscultuur.
Overigens: in zekere zin raak je je kinderen inderdaad kwijt door het onderwijs. Ze leren er nieuwe perspectieven en gaan hun ouders en de wereld met andere ogen bekijken.
