Het hoort bij de officiële ‘normen en waarden’ van Nederland dat mannen en vrouwen gelijke rechten hebben en gelijkwaardig zijn. De laatste decennia is dat ook steeds meer het geval. Geen enkel beroep is via de CAO nog gesloten voor vrouwen. Het laatste beroep, stuwadoor in de haven, werd in 1992 voor vrouwen opengesteld.
Onder de oppervlakte is echter veel van de vroegere mannelijke dominantie nog steeds terug te vinden. Vrouwen schijnen minder te verdienen voor hetzelfde werk en beroepen waarin vrouwen binnenstromen lijken in status omlaag te gaan, zoals het onderwijs. Vrouwen in het bedrijfsleven zeggen vaak dat ze dubbel moeten presteren om dezelfde waardering te krijgen.
In Azië en bijvoorbeeld in het Middellandse Zeegebied zijn de opvattingen veel duidelijker. In de binnenwereld is vaak de vrouw de baas maar dat moet ‘buiten’ niet te merken zijn. In de buitenwereld is de man immers de baas. Hij krijgt de status, de eer, ook als in werkelijkheid de vrouw achter de schermen de echte beslissing genomen heeft. Traditionele Turkse of Somalische mannen hebben daardoor vaak moeite met een vrouw als baas: dan ben je in de buitenwereld ondergeschikt aan een vrouw. Nederlandse mannen hebben die moeite misschien ook maar ze zullen dat niet zeggen: de norm is de gelijkheid van man en vrouw.
Nederlandse mannen mogen hun vrouw niet (meer) slaan. In veel Afrikaanse en Arabische landen laat een man soms zien dat hij om zijn vrouw geeft door haar juist wel te slaan. Een Egyptische vrouw, Dalya zegt: ‘Natuurlijk is het niet leuk, maar het is onvermijdelijk… Wie echt van zijn vrouw houdt wil haar exclusief voor hemzelf. Een man die zijn vrouw nooit slaat, kan geen goede man zijn… Een goede man slaat je alleen als je het verdient. Helaas zijn er ook veel slechte echtgenoten, die er zonder reden op los slaan. Dat is een groot probleem in Egypte’. (Luyendijk, 1998, blz. 90)
Denkt u dat ú geëmancipeerd bent? Lees onderstaande verhaaltje.
Twee directeuren kijken naar hun personeel. Een zegt: ‘Dat is eigenlijk vrouwenwerk’. De ander: ‘Ik noem het mannenwerk’.
Welk beeld roept dit bij u op? Hebt u de zin: ‘Dat is eigenlijk vrouwenwerk’ ervaren als werk van lagere kwaliteit, dus als simpeler werk? Dan heeft, op uw minder bewuste momenten, ‘vrouwenwerk’ die betekenis voor u.
En die directeuren, waren dat mannen? Dat zou kunnen maar het stond er niet. Dat hebt ú ervan gemaakt. Emancipatie kan in het hoofd gelukt zijn, in onze automatismen blijven oude beelden hangen (voorbeeld van A. Verbiest. Zie Seks. Zie Flirten).
