Emigratie is een rouwproces. De emigrant verliest zijn houvast, de geuren van thuis, de landschappen, de vrienden, de gewoontes, de opvattingen, de bekende plekjes, het vertrouwde voedsel, de zon en nog veel meer. Rouw hierover is een onvermijdelijk gevolg van elke emigratie. De emigrant beseft dat allemaal niet op het moment dat hij besluit te emigreren. Op dat moment staat de hoop op een beter leven voorop.
Emigratie kan, net als elke ontworteling en elk rouwproces, leiden tot onzekerheidsgevoel en depressiviteit. Voor een verhuizing binnen Nederland geldt in principe hetzelfde. Daardoor is het aantal zelfmoorden onder ‘verhuizers’ groter dan bij blijvers. Emigratie blijkt ook te leiden tot veel lichamelijke klachten die vaak een psychologische achtergrond hebben.
Immigranten hebben er ook mee te maken dat mensen in het nieuwe land geneigd zijn hun onzekerheden te projecteren op de vreemde nieuwelingen. Ze worden tot zondebok. Met die opgedrukte negatieve identiteit moeten migranten leven. Dit alles wordt soms de condición migrante (Graafsma) genoemd. Als grap wordt er wel de condición migraine van gemaakt. Het is een wereldwijd verschijnsel.
U kunt ook voelen wat emigratie betekent als u binnen uw land verhuisd bent of een sociale migratie hebt meegemaakt: een verandering van sociale laag. U weet dan ook wat elke emigrant het meeste nodig heeft in de nieuwe omgeving: minimaal één persoon die vertrouwen in hem heeft en hem begeleidt.
Emigratie is overigens niet alleen kommer en kwel. Een deel van de migranten is zeer tevreden met het nieuwe land en voelt zich daar volkomen thuis.
