Over interculturele conflicthantering zijn boeken vol geschreven. Ik volsta hier met een aantal aandachtspunten.
* Bij westerlingen is het gebruikelijk om bij het bespreken van een conflict snel to-the-point te komen. In alle derdewereld landen is er behoefte aan een langduriger inleidende fase. Een kopje thee drinken, praten over de familie en over andere veilige onderwerpen. Pas daarna, als er voldoende vertrouwen is, stelt men het moeilijke thema aan de orde.
* Westerlingen geloven dat in een conflict alles expliciet moet worden uitgesproken. Ze kunnen dan pas verder. In veel derdewereld landen is men ervan overtuigd dat dit het alleen maar erger maakt. Dat uitpraten gééft juist gezichtsverlies. Om dezelfde reden wordt kritiek of feedback vrijwel nooit in het openbaar gegeven. Onder vier ogen is er minder sprake van gezichtsverlies.
* Een conflict over een schijnbaar zakelijk thema wordt in derdewereld landen eerder als een persoonlijk conflict opgevat. Naarmate dat sterker het geval is, is de eer er meer mee verbonden. Het is dan moeilijk om nog een zakelijk compromis te bereiken.
* Westerlingen zijn in het uiten van hun gevoelens meestal laagemotioneel. Ze kunnen moeilijk een ‘heftige’ discussie aan. In de meeste derdewereld landen zal men heftiger praten, veel bewegen met de handen en het hele lichaam. Voor westerlingen is dat soms letterlijk angstaanjagend.
* Als u blank bent en betrokken bij het oplossen van een intercultureel conflict, besef dat uw vanzelfsprekendheden wellicht overeenkomen met die van de blanke gesprekspartner. Dat kan de andere partij onmiddellijk in een nadelige positie plaatsen.
* Over bemiddeling. In eerculturen worden vaak bemiddelaars ingeschakeld. Die bemiddelaar moet uiteraard het vertrouwen hebben van beide partijen. Door een bemiddelaar in te schakelen komt de vuile was niet naar buiten. Beide partijen kunnen dan met opgeheven hoofd verder. De afspraken worden meestal nagekomen omdat niet-nakomen beledigend zou zijn voor de bemiddelaar, dan lijdt die immers ook gezichtsverlies. Een intercultureel conflict in Nederland komt vaak (vaak door aantasting van het eergevoel van de migrant) muurvast te zitten doordat de details van het conflict openlijk besproken worden bij personeelzaken, bij de politie of bij de rechter. Bemiddeling kan in een vroeg stadium escalatie voorkomen.
(Zie Communicatie. Zie Uitpraten)
