G anamnèsis ‘herinnering’, L commemoratio. Oproepen van herinneringen uit het (verre) verleden.
Het kan gaan om gevoelens, belevenissen, gebeurtenissen, ideeën, volkeren en hun geschiedenis, personen en hun leven. In de lof- en de lijkrede worden roemrijke daden gememoreerd, in de elegie gelukkige herinneringen, in gebeden weldaden uit het verleden. Ook autobiografische teksten en gerechtelijke redevoeringen roepen feiten uit het verleden op.
Functies:
1) filosofisch Bij Plato ontstaat de ware kennis door herinnering aan het hiervoormaals
2) retorisch Opvoeren van het pathos, diepe emotie (meewarig besef van de vergankelijkheid van de dingen, betreuren van vroegere grootsheid en schoonheid)
3) medisch en psychoanalytisch Oproepen van de ziektegeschiedenis van de patiënt (bij Freud: zijn traumatische ervaringen) om tot een diagnose te komen
4) autobiografisch In de roman À la recherche du temps perdu van Proust wordt het verleden van de ik-figuur langs associatieve weg opgeroepen
5) liturgisch In het canongebed na de consecratie in de katholieke misviering wordt herinnerd aan lijden, verrijzenis en hemelvaart van Christus
Voorbeelden
L) ‘ubi sunt?’ (waar zijn de mensen van weleer?). Deze topos van Bijbelse oorsprong (Baruch 3:16 ‘Ubi sunt principes gentium?’; Waar zijn de leiders van de volken?) is een topos in middeleeuwse poëzie (bv. f Villon ‘Ballade des dames du temps jadis’: ‘Mais où sont les neiges d’antan?’; Waar is de sneeuw van vroeger dagen?)
F) ‘Remémoration d’amis belges’, sonnet van Sté- phane Mallarmé over een bezoek aan Brugge
N) ‘Wij zaten samen, zwijgend, bij het vuur;/mijn lieve vader/en ik./Bij elk klokgetik/kwam zijn stervensuur/nader en nader’ (Marnix Gijsen)
E) ‘By the rivers of Babylon, there we sat down, yea, we wept, when we remembered Zion’ (negrospiritual, gebaseerd op psalm 137: Aan de rivieren van Babel,/daar zaten wij treurend/en dachten aan Sion)
