Groot Retorisch Woordenboek

Paul Claes, Eric Hulsens (2015)

Gepubliceerd op 24-02-2017

aaneenschrijving

betekenis & definitie

ant. spatiëring↗, woordsplitsing↗; vgl. samenkoppeling↗. Grafische figuur, weglating van een spatie in opeenvolgende woorden, bv. asjemenou. In het oudste Grieks en Latijn en in het Germaanse runenschrift worden woorden aaneengeschreven (L scriptura continua, ‘doorlopend schrift’). Later worden punten of spatiëring gebruikt om de leesbaarheid te bevorderen. Systematische spatiëring dateert van omstreeks 1000. In het huidige Nederlands worden samenstellingen en afleidingen zo veel mogelijk aaneengeschreven.

Functies:
1) accentuering van betekenisverschil, bv. allesbehalve vs. alles behalve; evengoed vs. even goed; tenslotte vs. ten slotte; teveel vs. te veel
2) suggestie van spreektaal, soms met grappig effect, bv. ‘Wil je met me naar/toejeweetwel/toejeweetwel?’ (Joke van Leeuwen)
3) ontregeling↗, bv. ‘de kleinegichelversierdevitrinelilith’ (Lucebert, ‘lente-suite voor lilith’)
4) grapje, bv. depenisvanjezus (de penis van jezus, de pen is van jezus, de penis van je zus, de pen is van je zus)