historische naam voor het lage Ned. landschap in de prov. Noord-Holland tussen Amsterdam en Purmerend.
In de 13e eeuw een heerlijkheid van de heren van Persijn. Jan van Persijn verkocht 1282 de heerlijkheid aan graaf Floris v. Vormde in de grafelijke tijd en in de Noordned. Republiek een afzonderlijk baljuwschap. Was in vier delen verdeeld: het eigenlijke Waterland; Zeevang met de Zuidpolder en Katwoude; Purmerend en Ilpendam; de Waterlandse meren o.a. Beemster, Purmer, Wormer.
Heeft herhaaldelijk zwaar geleden door dijkdoorbraken van de Zuiderzee. Thans nog waterschap.Litt. A.de Goede, De bestuurspolitiek in de Westfriese heerlijkheid Waterland en de Zeevang tussen 1282 en 1417 (in: Opstellen Rengers Hora Siccama 1942); J.K.de Cock. Historische geografie van Waterland (in: Holland 1975); H.P.Moolker. De stormvloed in Waterland, jan. 1916 (1975); H.A.Heidinga, Historie en archeologie van Waterland (in: Waterland 1977).
